آزمون پذیری نظریه چالمرز جانسون با انقلاب های جهان اسلام (مطالعه موردی ایران، مصر و لیبی)

آزمون پذیری نظریه های ارائه شده درباره علل شکل گیری انقلاب ها، از موضوعات مهم و درخور توجه در حوزه پژوهش های جامعه شناسی سیاسی است. یکی از نظریه هایی که درباره پدیده انقلاب، ارائه شده، نظریه تحول انقلابی چالمرز جانسون است و هدف این مقاله آزمون پذیری نظریه چالمرز جانسون با انقلاب های رخ داده در جهان اسلام است؛ بنابراین، پرسش این است که نظریه جانسون، تا چه اندازه با انقلاب هایی که در جهان رخ داده تطبیق پذیر بوده و تا چه اندازه این نظریه قادر به تبیین علل وقوع انقلاب های مذکور است برای بررسی این موضوع سه انقلاب ایران، مصر و لیبی در جهان اسلام در نظر گرفته شده است. مقاله حاضر، در چهارچوب نظریه تحول انقلابی جانسون به دنبال آزمون پذیری نظریه جانسون با تحولات انقلابی در سه کشور مذکور است. با توجه به مطالعه انجام شده، می توان نتیجه گرفت که از سه عامل ذکرشده انقلاب توسط جانسون، دو عامل که شامل عدم تعادل و عوامل شتاب زا، با انقلاب های یادشده تا حدودی قابل تطبیق می باشند، اما عامل انعطاف ناپذیری نخبگان به جز انقلاب لیبی با دو انقلاب مطرح شده دیگر، قابلیت تطبیق ندارد نظریه جانسون، توان کافی برای تبیین انقلاب های رخ داده در جهان اسلام را ندارد.