اصلاح و نوسازی دولت در جهان اسلام؛ تاملی در آراء حسن البناء و راشد الغنوشی

حسن‏ البناء موسس، پایه‏گذار و رهبر جمعیت اخوان‏المسلمین در جهان اسلام به مرکزیت مصر بود. راشد الغنوشی بنیادگذار جنبش اسلامی تونس و ملهم از اندیشه البناء و منشعب از اخوان المسلمین است. اندیشه «بنا» و «غنوشی»، انعکاس وسیعی در گستره جغرافیایی جهان اسلام و اندیشه معاصر مسلمین داشته است؛ از این منظر، اندیشه این دو متفکر مسلمان در خور توجه و تحقیق است. در نوشتار پیش رو، اندیشه سیاسی دو متفکر مزبور، با نگاه جدیدی مورد بررسی واقع شده است. اهمیت مطالعه آراء و نظرات البناء و الغنوشی در شرایط بحرانی جهان اسلام، نوع مواجهه با چالش‏ها و پاسخ به آنهاست. بر این اساس، هدف و مسئله اساسی مقاله حاضر، بررسی سیر تطور تاریخی اصلاح و نوسازی دولت مبتنی بر اندیشه البناء و الغنوشی است. سوال اساسی مقاله این است که مبانی و اصول اندیشه سیاسی این دو تئوری‏پرداز مسلمان چیست؟ و رویکرد اصلاحی و نظام سازی/ دولت در منظومه فکری این دو چگونه قابل ارزیابی است؟ نگارندگان بر این باورند که؛ حسن البناء و راشد الغنوشی در کشور خود در صدد اصلاح وضعیت و احیاء حکومت بر اساس اسلام بوده‏اند. موفقیت نسبی جریان اسلام گرا در آن برهه مرهون اندیشه‏ورزی و آراء سیاسی این دو متفکر در مسائل سیاسی و دولت‏سازی بوده است. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی - تبیینی به دنبال واکاوی و تبیین مواضع فکری این دو اندیشمند سیاسی، در عرصه اصلاح و نوسازی دولت است.