معرفی و بازشناسی نسخه های خطی و سبک شاهنامه حیرتی تونی با نام کتیب معجزات

شاهنامه حیرتی تونی با عنوان کتیب معجزات از حماسه های کمیاب ادب فارسی است. این حماسه دینی در سال 953 هجری، در بحر هزج مسدس مقصور یا محذوف، به نام شاه طهماسب اول سروده شد. این منظومه در بیش از بیست هزار بیت، دربردارنده جنگ های پیامبر و بزرگان شیعه است. این اثر افزون بر اهمیت ادبی و مذهبی و تاریخی، برای شناخت بیشتر مذهب و ادبیات دوره صفویه بسیار سودمند است؛ همچنین واقعیت های مهمی از آغاز اسلام ارائه می کند. نسخه شناسان تاکنون نه نسخه خطی از این اثر معرفی کرده اند. باتوجه به ویژگی هایی که بیان شد، معرفی و تصحیح دقیق این اثر بسیار اهمیت دارد. هدف این پژوهش معرفی نسخه های خطی و بررسی موضوع و سبک شاهنامه حیرتی است. در این جستار برای بررسی محتوا و ویژگی های سبکی این منظومه، چهار نسخه مهم آن در نظر گرفته شد که در مقاله به ترتیب معرفی می شود. در این بررسی می توان دریافت سبک زبانی و ادبی ساده این اثر و شیوه تفکر تعصب آلود شاعر درخور اهمیت است؛ همچنین ویژگی های عمومی شاهنامه حیرتی، نماینده شیوه ادبی دوره صفوی است و احساسات مذهبی شاعر، بازگوکننده گفتمان حاکم در همان روزگار است. گفتنی است منظومه حیرتی در معرفی سیر اندیشه مذهبی و دگرگونی حماسه های دینی نقش موثری دارد.