بازتاب اوضاع سیاسی، اجتماعی و فکری گیلان دوره مشروطه در روزنامه«خیرالکلام

انقلاب مشروطه (1324ه.ق) که حاصل بیداری و مبارزه مردم علیه استبداد عصر قاجار به شمار می رود؛ یکی ازمهم ترین وقایع تاریخی ایران است. اگرچه انقلاب مشروطه از گیلان آغاز نشده بود، اما با این حال مردم گیلان نقش بسیار بزرگی در پیشبرد این انقلاب داشتند که در این بین، عدهای بدون مبارزه نظامی و در دست گرفتن تفنگ، با ابزارقلم و با نشر روزنامه پا به عرصه مبارزه علیه استبداد گذاشتند. اولین روزنامه ای که بعد از استقرار مشروطیت برایخدمت به مشروطه و مشروطه خواهان و برای مبارزه با خودکامگی در رشت در سال 1325ه.ق چاپ و منتشر شد،روزنامه ی «خیرالکلام» با مدیریت فردی به نام «افصح المتکلمین املشی» بود. افصح با توضیح و دفاع از مفاهیم آزادی، استقلال، تکریم مشروطیت، حقوق مردم، قانون، و تظلم خواهی رعیت، به بیان اوضاع سیاسی، اجتماعی وفکری حاکم بر گیلان در دوره مشروطه پرداخته و سبب تنویر افکار عمومی گیلان در این دوره مهم شده است.