اثر مایه زنی توام قارچ اندومیکوریز و باکتری های ریزوبیوم ملیلوتی و سودوموناس آئروژینوزا برگیاه یونجه (Medicago sativa) در شرایط تنش آبی

چکیده گیاهان در معرض انواع تنشهای زیستی و غیر زیستی از جمله خشکی قرار می گیرند که بر رشد و محصول دهی آنها تاثیر منفی دارد. همزیستی گیاهان با قارچ میکوریزی از رایج ترین استراتژی های گیاهی به منظور کنار آمدن با تنشهای محیطی می باشد. به همین منظور در پژوهش حاضر برهمکنش قارچ اندومیکوریز و باکتری های سودوموناس آئروژینوزا و ریزوبیوم ملیلوتی در آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کاملا تصادفی در سه سطح آبیاری و سه تکرار بر گیاه یونجه مورد بررسی قرار گرفت. اسپور قارچ اندومیکوریز همزیست با یونجه از منطقه باقرآباد کرمان در مجاورت گیاه ذرت تکثیر و مورد استفاده قرار گرفت. بذر یونجه رقم بمی با اسپور قارچ مزبور و باکتری ها به صورت منفرد و توام تلقیح شدند و در سه سطح آبیاری 70، 50 و 20 درصد ظرفیت زراعی بمدت سه ماه پرورش داده شدند. نتایج نشان داد تنش آبی به طور معنی دار باعث کاهش پروتئین ولی افزایش پرولین وقندهای احیائی در گیاه یونجه شد اما نیتروژن تغییر معنی داری نداشت. تلقیح با قارچ اندومیکوریز و باکتری ها میزان پروتئین، پرولین، قندهای احیائی و نیتروژن را در شرایط تنش و غیر تنش در مقایسه با شاهد به طور معنی داری افزایش داد. علاوه بر این اندومیکوریز و باکتری ها بر یکدیگر اثر هم افزایی نشان دادند به طوری که در اکثر موارد تلقیح توام موثرتر از تلقیح منفرد بود. بر اساس این نتایج تلقیح توام باکتری های سودوموناس آئروژینوزا، ریزوبیوم ملیلوتی و قارچ اندومیکوریز به منظور افزایش تحمل گیاه یونجه در برابر تنش آبی پیشنهاد می گردد.