بررسی ترکیبات موجود در بذر و تاثیر ارتفاع و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر کمیت و کیفیت روغن دانه گیاه کنگر گورخری (Silybum marianum L.)

شناسایی و کشت دانه های روغنی جدید نظیر کنگر گورخری (Silybum marianum)، گامی موثر جهت تامین روغن خوراکی مصرفی می‎باشد. دانه این گیاه یکی از منابع ارزشمند دانه های روغنی است که حاوی اسیدهای چرب ضروری و غیر ضروری و ماده موثره سیلیمارین می‎باشد. با توجه به اینکه میزان و کیفیت مواد موثره در گیاهان مختلف به عوامل محیطی و شرایط محل رویش بستگی دارد، در پژوهش حاضر، ترکیبات موجود در بذر گیاه کنگر گورخری و تاثیر ارتفاع و خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بر کمیت سیلیمارین و کمیت و کیفیت روغن این گیاه در چندین رویشگاه واقع در جنوب شرقی استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. بدین ترتیب که پس از نمونه برداری از خاک و گونه گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک، محتوای روغن دانه با دستگاه سوکسله تعیین شد و استخراج سیلیمارین با دستگاه اولتراسونیک صورت گرفت. پس از آنالیز متیل استر اسیدهای چرب، اسیدهای چرب موجود در روغن با دستگاه کروماتوگرافی گازی شناسایی گردید. طبق نتایج بدست آمده، لینولئیک اسید و اولئیک اسید بارزترین اسید چرب موجود در دانه گیاه می باشند. از بین ترکیبات روغن، پالمیتولئیک، مارگاریک، استئاریک، لینولئیک، پالمیتیک، آراشیدیک، لیگنوسریک اسید و از بین عناصر خاک، بافت خاک، فسفر و آهک پاسخ معنی داری به ارتفاع داشته اند. فسفر، آهک و اسیدیته خاک با درصد روغن همبستگی مثبت معنی داری داشتند. روغن کنگر گورخری به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی اولئیک و لینولئیک اسید دارای ارزش تغذیه ای بالایی می‎باشد.