ایران و روسیه در جغرافیای سیاسی جدید غرب آسیا؛ مهار بی ثباتی و روندسازی

هدف این مقاله بررسی تغییر ترتیبات جغرافیای سیاسی غرب آسیا و فرصت های ایران و روسیه برای متعادل تر کردن موازنه در این منطقه است. به این منظور، ضمن تحلیل چیستی ترتیبات فعلی و دورنمای آن، مبانی مشترک نظری و زمینه های همکاری میان دو کشور برای ایجاد موازنه باثبات تر مطالعه می شود. این نوشتار بر این تاکید دارد که ترتیبات مستقر در غرب آسیا؛ به ویژه پس از بحران سوریه، دچار تغییرات سیستمی شده است. سهم خواهی گروه های زیر ملی، تشدید رقابت میان قدرت های منطق های، ضعف غرب در پیشبرد اهداف خود و در مقابل تلاش مسکو برای احیاء موقعیت خود در غرب آسیا نشانه هایی از آرایش جدید نیروها در منطقه هستند. این مقاله با روش تحلیل سیستمی ترتیبات جغرافیای سیاسی در غرب آسیا را در متن تحولات بین المللی بررسی خواهد کرد و به ارتباط معنادار روندها در این دو عرصه توجه می کند. روابط ایران و روسیه و زمینه های همکاری آنها برای مهار بی ثباتی و روندسازی در غرب آسیا در همین متن کلی تحلیل و تاکید می شود که به رغم برخی اختلافات، ضرورت بازدارندگی موثر در برابر روندهای بی ثبات ساز؛ ازجمله سیاست های آمریکا که باز تولید کننده تهدید و بی ثباتی است، می تواند مبنای تعامل پایدار دو کشور باشد. هم افزایی در مقابل این تهدید راهبردی به ایجاد نظم متعادل تر در ترتیبات جغرافیای سیاسی غرب آسیا مساعدت کرده و توان بازدارندگی و باثبات سازی دو کشور در سایر مناطق از جمله اوراسیا را نیز تقویت می کند. در مقابل، انفعال یا ناکامی در این زمینه، پیشبرد نظم مخرب غربی نه تنها در غرب آسیا، بلکه سایر مناطق ازجمله اوراسیا را در پی خواهد داشت.