بررسی علت مرگ و میر مادران باردار و عوامل خطر همراه با آن در استان اردبیل طی سال های 1385 تا 1395

مرگ و میر مادر بر اثر عوارض بارداری و زایمان، نشانگری حساس از وضعیت زنان در جامعه، دسترسی به مراقبت ها، کفایت و کیفیت مراقبت های سلامتی و ظرفیت سیستم ارائه خدمات در پاسخگویی به نیازهای جامعه زنان بوده و نشان دهنده اوضاع اقتصادی و اجتماعی هر جامع های می باشد. همچنین، مرگ و میر به دلیل عوارض بارداری و زایمان از مهمترین شاخص هایی است که نشان دهنده وضعیت توسعه کشورها می باشد. در این راستا، مطالعه حاضر با هدف بررسی علت مرگ و میر در مادران باردار و عوامل خطر همراه با آن در استان اردبیل از سال 1385 تا 1395 انجام شد.  در این مطالعه مقطعی، اطلاعات ثبت شده در مورد مرگ مادران باردار شامل: ویژگی های جمعیت شناختی، شاخص های مربوط به بارداری و زایمان و علت مرگ طی سالهای 1385 تا 1395 از واحد بهداشت خانواده معاونت بهداشتی استان استخراج گردید و اطلاعات مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  مطابق با نتایج به دست آمده از این مطالعه، 39 مورد مرگ مادران باردار طی سا لهای 1385 تا 1395 رخ داده بود؛ اما در سا لهای 1387 و 1394 ، مرگی در این راستا گزارش نشده بود. میانگین سنی مادران فوت شده 1/ 8± 30 سال با دامنه سنی 15-44 سال به دست آمد. از نظر مقطع فوت، 10 مادر در طول بارداری ( 6/ 25 درصد)، یک مادر در طول زایمان ( 5/ 2 درصد)، 12 مادر 24 ساعت پس از زایمان ( 7/ 30 درصد)و 16 مادر پس از 24 ساعت فوت نموده بودند. از سوی دیگر، 11 نفر ( 2/ 28 درصد) از مادران زایمان واژینال و 28 نفر ( 8/ 71 درصد) زایمان سزارین داشتند. 31 نفر (48 / 79 درصد) از مادران نیز در معرض خطر قرار داشتند. در این مطالعه رابطه مثبتی بین نوع زایمان سزارین یا Normal Vaginal Delivery) NVD )، تعداد بارداری (باردار ی های اول و دوم) و عوامل خطر در دوران بارداری با مرگ و میر مادران مشاهده گردید و خونریزی عامل بیشترین مرگ و میر مادران بود. شایان ذکر است که ارتباط معناداری بین عوامل مرگ و میر مادران وجود نداشت.  بر مبنای نتایج، ارتباط معناداری بین تعداد بارداری ها و نوع زایمان با مرگ و میر مادران وجود داشت و خونریزی عامل بیشترین مرگ و میر مادران بود. با توجه به بالابودن اثرات سزارین در مرگ و میر مادران باردار، انجام زایمان طبیعی پیشنهاد می گردد. در این ارتباط لازم است اقداماتی در جهت انجام زایمان طبیعی بدون درد و خوشایندنمودن آن انجام شود تا از میزان زایمان سزارین کاسته گردد. همچنین با توجه به بالابودن میزان مرگ و میر در مادران میانسال با تعداد بارداری بالا، استفاده از روش های ضد بارداری از قبیل قر صهای ضد بارداری و کاندوم و عدم بارداری توصیه می گردد.