خوانش توتمی نقوش جانوری تمدن حوزه هلیل رود جیرفت (هزاره سوم ق.م)
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
بر روی ظروف به دست آمده از تمدن حوضه ی هلیل رود، نقوش مختلف: انسانی، گیاهی، جانوری و هندسی نقش شده است. در میان آن ها، نقوش جانوری از نظر فراوانی، خلاقیت انسانی، هنری و آیینی، ممتاز هستند. هدف اصلی پژوهش حاضر خوانش نقوش جانوری تمدن حوضه ی هلیل رود جیرفت با تکیه بر اشیاء کشف شده و به دست آمده از این تمدن در پرتو نظریه ی توتم پرستی است؛ بنابراین پرسش اصلی پژوهش این است: نقوش جانوری تمدن حوضه ی هلیل رود جیرفت چه معانی را بازتاب می دهند؟ با مطالعه ی مقدماتی نقوش این فرضیه مطرح شد که خوانش توتمی نقوش جانوری حوزه ی فرهنگی هلیل رود فهم تازه ای برای مخاطب ایجاد می کند و احتمالا کنشگران انسانی حوزه ی فرهنگی هلیل رود برای نقش نمودن جانوران بر اشیاء نگاهی حاکی از احترام، تقدس، تابو و ترس داشتند. پژوهش پیش رو مطالعه ی میان رشته ای است و حوزه ی تاریخ، باستان شناسی و روان شناسی را دربر می گیرد. داده های پژوهش با مطالعه ی میدانی و کتابخانه ای نگارنده فراهم گردید و در چارچوب نظریه ی توتم پرستی به موضوع پرداخته شده است. جامعه ی آماری متشکل از 171 ظرف، 122 ظرف آن در کتاب جیرفت، کهن ترین تمدن شرق، و 49 ظرف آن در گنجینه ی آثار جیرفت، مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع، 213 نقش شمارش شد و براساس آن ها تقسیم بندی و خوانش نقوش انجام گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نقوش جانوری با 88/47 درصد از کل نقوش، فراوان ترین نقوش تمدن حوضه ی هلیل رود هستند و در رده ی بعدی نقوش هندسی با 65/20 درصد و نقوش گیاهی با 67/12 درصد، قرار دارند. نقوش انسان-جانوران نیز که بر 15 ظرف نقش بسته است، 73/11 درصد نقوش را تشکیل می دهند. نقوش جانوری دارای جنبه ی آیینی و دینی هستند و به احتمال زیاد انسان متمدن ساکن حوضه ی هلیل رود در نقش این جانوران و نیز نقش انسان-جانوران بر ظروف، نگاهی حاکی از احترام و تقدس داشته است.
کلیدواژگان:
جیرفت ، تمدن ، هلیل رود ، توتم پرستی ، نقوش جانوری
زبان:
فارسی
صفحات:
55 تا 74
لینک کوتاه:
magiran.com/p1984168
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!