پایش شغلی و بیولوژیکی کارگران مواجهه یافته با گرد و غبار هوابرد در معدن سنگ آهن گل گهرسیرجان: مطالعه مورد-شاهدی

معدنکاری از جمله مشاغل مهم مواجهه با آلاینده های هوابرد می باشد. بر اساس گزارش اداره سلامت و ایمنی معادن ایالات متحده آمریکا، میزان تلفات و بیماری های ناشی از کار در معادن تقریبا شش برابر صنایع دیگر است. گرد و غبار تولید شده در معادن می تواند عامل بروز سمیت سیستمیک، سرطان و افزایش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی باشد. مواجهه با ذرات اکسید آهن بعنوان عامل افزایش ریسک ابتلا به سرطان ریه در کارگران معادن سنگ آهن، جوشکاران و تولید کنندگان فولاد، مطرح شده است. با توجه به شیوع بالای بیماری ها و جمعیت زیاد کارگران در معادن سنگ آهن، هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر مواجهه کارگران سنگ آهن با گرد و غبار کلی استنشاقی معدن و ترکیبات آهن بر شاخص بیولوژیکی مالون دی آلدئید در نظر گرفته شد. در این مطالعه 92 نفر از کارگران سالم غیرسیگاری معدن گل گهر سیرجان بعنوان گروه مواجهه و 48 نفر از کارکنان اداری بعنوان گروه شاهد انتخاب شدند. نمونه برداری فردی جهت تعیین مقدار مواجهه با گرد و غبار کلی استنشاقی و ترکیبات آهن به ترتیب مطابق با روش های NIOSH0600 و OSHA-Id121 و با استفاده از پمپ نمونه بردار فردی مجهز به سیکلون حاوی فیلتر غشایی استر سلولزی با دبی 7/1 لیتر بر دقیقه، در یک شیفت معمول کار در معدن انجام شد. اندازه گیری میزان مواجهه با گرد و غبار کلی قابل استنشاق به روش وزن سنجی با استفاده از ترازوی الکترونیکی و آنالیز ترکیبات آهن با دستگاه اسپکتروسکوپی جذب اتمی انجام شد. به منظور تعیین سطح سرمی مالون دی آلدئید از کیت MDA خریداری شده از شرکت ZellBio GmbH و دستگاه اسپکتروفتومتر نور مرئی در طول موج 5/531 نانومتر استفاده شد. همبستگی میان میزان مواجهه با گرد و غبار کلی استنشاقی و ترکیبات آهن با سطح سرمی مالون دی آلدئید، توسط نرم افزار SPSS بررسی شد. نتایج نشان داد مواجهه با گرد و غبار کلی استنشاقی معدن و همچنین ترکیبات آهن در گروه مواجهه (به ترتیب 8/24و 9/2 میلی گرم بر متر مکعب) بصورت معنی داری از میزان مواجهه در گروه شاهد(به ترتیب 59/0و 023/0 میلی گرم بر متر مکعب) بالاتر بود(001/0p<). میزان مالون دی آلدئید سرم در گروه مواجهه (6/41 میکرو مول بر لیتر) نیز بصورت معنی داری بالاتر از گروه شاهد(5/22 میکرو مول بر لیتر) بود(001/0p<). بر اساس نتایج آزمون آماری اسپیرمن، میان پارامترهای میزان مواجهه با گرد و غبار کلی استنشاقی و ترکیبات آهن ارتباط مثبت معنی داری مشاهده شد(835/0r= و 001/0p<) اما همبستگی میان پارامترهای میزان مواجهه با گرد و غبار کلی استنشاقی و مواجهه با  مواجهه با ترکیبات آهن با میزان مالون دی آلدئید سرم خون افراد گروه مواجهه به ترتیب (006/0r=  و 95/0p=) و (022/0 r= و 84/0p=) ارتباط معنی داری وجود نداشت. علی رغم عدم مشاهده همبستگی آماری معنی دار، میان مواجهه با گرد و غبار و ترکیبات آهن قابل استنشاق با مالون دی آلدئید سرم که می تواند ناشی از وجود عوامل مداخله گری مانند سیلیس کریستالی، آزبست، عوامل فیزیکی و فلزات سنگین در بخش های مختلف معدن باشد، بیشتر بودن مواجهه کارگران با ترکیبات مذکور نسبت به حدود مجاز مواجهه شغلی آنها و همچنین بالاتر بودن میزان شاخص استرس اکسیداتیو مالون دی آلدئید در سرم خون افراد گروه مواجهه در مقایسه با افراد گروه شاهد، لزوم انجام مطالعات جامع تر پایش بیولوژیکی را خاطر نشان می نماید.