محیط زیست در نگرش جامعه شناختی امیل دورکیم

چکیده
طی سال های اخیر، محیط زیست و مسایل و مشکلات مرتبط با آن توجه علوم مختلف را به خود جلب نموده است. تعداد تحقیقات جامعه شناسی و روان شناسی در این زمینه نشان دهنده توجه محققان علوم انسانی به محیط زیست می باشد. بااین حال جامعه شناسی محیط زیست به عنوان شاخه ای از رشته ی جامعه شناسی، بسیار دیر، پا به عرصه نهاد. عده ای دلیل این امر را در اندیشه های پیش روان علوم اجتماعی جست وجو  نموده اند و بر همین اساس انگشت اتهام را به سمت آن ها نشانه رفته اند. یکی از این عالمان اجتماعی که مسئول عدم توجه جامعه شناسی به محیط زیست شناخته شده، دورکیم، جامعه شناس فرانسوی می باشد. در این مطالعه تلاش شده است ضمن بررسی مساله محیط زیست در اندیشه های دورکیم، به این سوال پاسخ داده شود که اندیشه های وی چه نقشی در ورود دیرهنگام محیط زیست به جامعه شناسی داشته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که تعریف مفهوم واقعیات اجتماعی در تفکر دورکیمی و دیدگاه ضد تقلیل گرای او، از مهم ترین عوامل نادیده گرفته شدن تاثیرات متغیرهای محیطی بر جامعه بوده است. هم چنین بر اساس نتایج این مطالعه، بااین که دیدگاه دورکیم، تاثیرات نسبتا گسترده ای بر جریان اصلی جامعه شناسی داشته است، از جامعیتی که منتقدین او ادعا کرده اند، برخوردار نبوده و مرزبندی دورکیم با متغیرهای محیطی، پس از او در موارد بسیاری از بین رفته است.