تاثیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت وزارت بهداشت بر میزان دانش، نگرش و عملکرد بیماران سالمند دیابتی نوع 2 شهر اصفهان

بیماری دیابت یکی از بیماری های مزمن در حال افزایش در دنیاست. از مهم ترین دلایل این افزایش می توان به افزایش سالمندان و همین طور به سالمند شدن جمعیت در کنار تغییر الگو و تغییر شیوه زندگی به سوی بی تحرکی و تغذیه نامناسب اشاره کرد. برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت با هدف پیشگیری و کنترل دیابت و عوارض ناشی از آن وکاهش هزینه های اقتصادی،کاهش ناتوانی ها، کاهش مرگ ومیر زودرس ناشی از دیابت و عوارض آن، ارتقای کیفیت زندگی و افزایش طول عمر مفید بیماران دیابتی در حال انجام است و هنوز تاثیردقیق برنامه بررسی نشده است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر این برنامه بر دانش، نگرش و عملکرد بیماران در زمینه کنترل دیابت انجام شد.   پژوهش حاضر مطالعه ای مقطعی از نوع قبل و بعد بودکه روی 100 سالمند دیابتی جدیدالورود به برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت، به صورت دردسترس در شهر اصفهان انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ای شامل اطلاعات جمعیت شناختی و سلامت و پرسش نامه سنجش دانش، نگرش و عملکرد بیماران بود. اطلاعات قبل از ورود به برنامه و 3 ماه پس از ورود به برنامه جمع آوری شد. از 100 نفر شرکت کننده در مطالعه،41 نفر (41 درصد) مرد و 59 نفر (59 درصد) زن بودند. 42 نفر (42 درصد) بازنشسته و 5 نفر (5 درصد) شاغل بودند که تنها مردان را شامل می شد. بیشترین فراوانی شرکت کنندگان یعنی 44 نفر (44 درصد) در گروه سنی 60 تا 64 سال و کمترین فراوانی آنان، یعنی سه نفر (3 درصد) در گروه سنی 80 تا 84 سال بودند. کمترین سن شرکت کنندگان 60 سال و بیشترین سن 84 سال بود. 88 نفر (88 درصد) از سالمندان با همراه و 12 نفر (12 درصد) تنها زندگی می کردند. 47 نفر (47 درصد) بی سواد، 15 نفر (15 درصد) با تحصیلات بالاتر از دیپلم، 11 نفر (11 درصد) با تحصیلات ابتدایی، 6 نفر (6 درصد) با تحصیلات راهنمایی بودند و 21 نفر (21 درصد) دیپلم داشتند. 77 نفر (77 درصد) سابقه ابتلا بین صفر تا 10 سال و 9 نفر (9 درصد) سابقه ابتلا بین 20 تا 29 سال را داشتند. 55 نفر (55 درصد) بیماران فشار خون، 44 نفر (44 درصد) اضافه وزن، 28 نفر (28 درصد) چاقی، 53 نفر (53 درصد) چاقی شکمی، 71 نفر (71 درصد) اختلال چربی خون، 66 نفر (66 درصد) سابقه ابتلا در اعضای درجه یک خانواده، 4 نفر (4 درصد) مصرف فعلی سیگار، 16 نفر (16 درصد)، سابقه قبلی مصرف یا ترک سیگار، 3 نفر (3 درصد) مصرف فعلی الکل و 3 نفر (3 نفر) سابقه مصرف قبلی یا ترک الکل را داشتند. میانه نمره دانش بیماران از 7 در مرحله اول برنامه به 10 در مرحله دوم بعد از ورود به برنامه (6/84-=P<0/001، z) و میانه نمره نگرش از نمره 8 در مرحله اول  قبل از ورود به برنامه به نمره 10 بعد از ورود به برنامه (84/6-=P<0/001، z) تغییر کرد. میانگین و انحراف معیار عملکرد بیماران قبل از ورود به برنامه به ترتیب 35/60و 6/38 و بعد از ورود به برنامه به ترتیب 41/91 و 5/23 بود و به طور معنی داری بهبود یافت (0/001=P<-11/95 ، t)  نتایج تحقیق، اهمیت و موثربودن برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت را در بهبود دانش، نگرش و عملکرد سالمندان دیابتی نشان داد. پیشنهاد می شود این برنامه در همه مراکز بهداشتی درمانی کشور انجام شود.