روند تعیین کننده های مرگ مادران در ایران در سال های 1990 تا 2015: یک مطالعه طولی

شناسایی عوامل تعیین کننده مرگ مادران به منظور سیاست گذاری علمی و درست برای کاهش مرگ مادران ضروری است. هدف این مطالعه تعیین روند عوامل موثر بر مرگ مادران در ایران و نقش هر یک از این عوامل در بین سال های 1990 تا 2015 میلادی بود.
مطالعه حاضر یک مطالعه کمی از نوع مطالعات طولی است و از اسفند 1396 تا آذر 1397 در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. ابتدا، با انجام یک مرور نظام مند در دنیا، 32 عامل مرتبط با مرگ مادران شناسایی شد. سپس، داده های مربوط به عوامل شناسایی شده از طریق مراجعه به منابع داخلی مانند وزارت بهداشت و منابع خارجی مانند سایت های بانک جهانی، سازمان جهانی بهداشت و سازمان ملل متحد جمع آوری شدند. در نهایت، پس از طی فرآیند آماده سازی و مدیریت داده ها، 12 شاخص تعیین شد و ارتباط آن ها با مرگ مادران با استفاده از مدل های رگرسیونی بررسی شد.
میزان مرگ مادران در ایران در بازه زمانی 1990 تا 2015 میلادی حدود 80% کاهش یافت. افزایش شاخص های اشتغال، سهم بودجه سلامت و پوشش واکسیناسیون و کاهش میزان باروری کل و سهم پرداختی از جیب منجر به کاهش معنا دار مرگ مادران شد. همچنین، عملکردهای سیاسی، شهرنشینی، درآمد سرانه، دسترسی به محیط بهداشتی و امکانات رفاهی رابطه معنا داری با کاهش مرگ مادران نشان دادند. تحصیلات و امید به زندگی رابطه معناداری با کاهش مرگ مادران نداشتند.
مرگ مادران در ایران در ربع قرن گذشته کاهش چشمگیری داشت. مرگ مادران افزون بر عوامل فردی و بهداشتی، تحت تاثیر عوامل کلان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می باشد.