اثبات گرایی، ابطال گرایی و تایید گرایی در بوته نقد
نویسنده:
چکیده:
از دیرباز این مسئله ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده بود که چگونه یک پژوهشگر تجربی با مشاهدات محدودی - که بیانگر یکسانی چند پدیده طبیعی است - می تواند ادعا کند که قانونی کلی و تجربی را کشف کرده است.
اگر مشاهدات در قالب گزاره بیان شوند، گزاره های شخصی خواهند بود؛ درحالی که قانون همیشه در قالب گزاره ای کلی بیان می شود. با توجه به این نکته منطقی، این مسئله رخ می نماید که گذر از چند گزاره شخصی به یک گزاره کلی چه توجیه منطقی و معقولی دارد؟
درباره ارتباط مشاهدات جزئی با قوانین کلی تجربی، به ترتیب تاریخی، سه دیدگاه «اثبات گرایی»، «ابطال گرایی» و «تاییدگرایی» ارائه شده است.
در این نوشتار، به بررسی و نقد این سه دیدگاه خواهیم پرداخت و نشان خواهیم داد که اثبات گرایان، این مسئله را از منظر معرفت شناسی می نگریسته اند؛ در حالی که ابطال گرایان و تاییدگرایان نتوانسته اند مسئله را از بعد معرفت شناسانه حل کنند؛ بلکه از دید روش شناسی به موضوع پرداختند. بنابراین هیچ یک از اینها نتوانستند تبیین درست و کاملی در این باره ارائه کنند.
اگر مشاهدات در قالب گزاره بیان شوند، گزاره های شخصی خواهند بود؛ درحالی که قانون همیشه در قالب گزاره ای کلی بیان می شود. با توجه به این نکته منطقی، این مسئله رخ می نماید که گذر از چند گزاره شخصی به یک گزاره کلی چه توجیه منطقی و معقولی دارد؟
درباره ارتباط مشاهدات جزئی با قوانین کلی تجربی، به ترتیب تاریخی، سه دیدگاه «اثبات گرایی»، «ابطال گرایی» و «تاییدگرایی» ارائه شده است.
در این نوشتار، به بررسی و نقد این سه دیدگاه خواهیم پرداخت و نشان خواهیم داد که اثبات گرایان، این مسئله را از منظر معرفت شناسی می نگریسته اند؛ در حالی که ابطال گرایان و تاییدگرایان نتوانسته اند مسئله را از بعد معرفت شناسانه حل کنند؛ بلکه از دید روش شناسی به موضوع پرداختند. بنابراین هیچ یک از اینها نتوانستند تبیین درست و کاملی در این باره ارائه کنند.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
73 تا 99
لینک کوتاه:
magiran.com/p1987959
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!