بررسی پایداری عملکرد لاین های امید بخش گندم نان با استفاده از روش های چندمتغیره

به منظور مطالعه پایداری لاین های امید بخش گندم نان، آزمایشی با تعداد 16 لاین به همراه دو رقم شاهد چمران و افلاک به مدت دو سال زراعی در شش ایستگاه تحقیقاتی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفیبا چهار تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد کهبه ترتیب 9/80، 2/3 و 9/15 درصد از کل تغییرات مربوط به اثر محیط، اثر ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ و محیط بود. نتایج مدلآثار اصلی جمع پذیر و برهمکنش ضرب پذیر(AMMI) نشان داد که چهار مولفه اصلی مدل AMMI معنی دار بودند و 4/78 درصد از تغییرات برهمکنش ژنوتیپ × محیط را توجیه کردند. هم چنین مدل AMMI1 نشان داد که لاین های S-91-9، S-91-14، S-91-13و S-91-15 به علت داشتن میانگین عملکرد بالاتر از میانگین کل، می توانند به عنوان ژنوتیپ هایی با پایداری بیش تر انتخاب شوند. بر مبنای مدل AMMI2، لاین S9-91-13 یکی از پایدارترین لاین ها بود. مدل ضرب پذیر تغییر یافته (SHMM)که براساس آن محیط های با حداقل اثر متقاطع در یک گروه قرار می گیرند، محیط های مورد مطالعه رابه سه گروه تفکیک کرد. گروه اول شاملداراب (هر دو سال)، ایرانشهر (سال اول)، خرم آباد (هر دو سال) و دزفول (سال اول)،گروه دوم شامل دزفول (سال دوم)، اهواز (هر دو سال)، زابل (سال دوم) و ایرانشهر (سال دوم) و گروه سوم فقط شامل زابل (سال اول) بود. به نظر می رسد قرار گرفتن داراب و خرم آباد در هر دو سال در یک گروه نشان دهنده مشابهت نسبی این دو ایستگاه وحاکی از برهمکنش افزایشی یا غیر کراس اوری است. در مجموع، لاین S-91-13 با داشتن عملکرد و پایداری عمومی بالا، لاین برتر این آزمایش بود که برای مطالعات تکمیلی جهت معرفی به عنوان رقم تجاری جدید انتخاب شد.