بررسی منابع انتشار عناصر معلق در هوای شهر کرمانشاه

ذرات معلق اتمسفری نقش مهمی در تعدیل و تغییر اقلیم، چرخه های هیدرولوژیکی، شیمی اتمسفر، چرخه های بیوژئوشیمیایی و بهداشت عمومی دارند. هدف این مطالعه، بررسی منشا ذرات معلق در اتمسفر کرمانشاه می باشد. غلظت 20 عنصر (پتاسیم، سدیم، کلسیم، فسفر، مس، نیکل، سرب، کادمیم، سلنیوم، روی، آهن، منیزیم، بور، کروم، کبالت، آرسنیک، مولیبدن، وانادیم، آلومینیوم، منگنز) برای 55 نمونه خاک و 41 نمونه ذرات معلق بوسیله دستگاه ICP آنالیز شد. منشا ذرات معلق با استفاده از روش های تحلیل عاملی، تحلیل خط سیر توده هوای معکوس، فاکتور غنی سازی و نسبت آلومینیوم به روی شناسایی شدند. کلسیم حداکثر غلظت (ppb 84600) و سرب حداقل غلظت (ppb95/8) را در نمونه های ذرات معلق و کلسیم حداکثر غلظت ppb) 2074800)، مولیبدن حداقل غلظت (ppb 8/3) را در نمونه های خاک دارا بودند. نتایج نشان داد که مقادیر فاکتور غنی سازی عناصر بور، روی و مولیبدن خیلی بالا در گستره بین 31 تا 29/507 و عناصر مس، سرب، کادمیم، نیکل، وانادیم و کروم در گستره بین 1 تا 10 و عناصر آهن، پتاسیم، کلسیم، سلنیوم، آرسنیک، کبالت، فسفر، منیزیم و سدیم دارای میزان فاکتور غنی سازی پایین در گستره کمتر از 25/0 می باشند. تحلیل عاملی، عناصر را براساس منابع انتشار آن ها در شش عامل دسته بندی کرد. عامل اول سدیم، آلومینیوم، کلسیم و پتاسیم، عامل دوم کادمیم، مولیبدن و کروم، عامل سوم مس، سرب و کبالت، عامل چهارم آهن و منگنز، عامل پنجم فسفر و عامل ششم وانادیم را شامل می شد. براساس نتایج فاکتور غنی سازی، تحلیل عاملی عناصر پوسته ای کلسیم، سدیم، منیزیم، پتاسیم، فسفر، سلنیوم، منگنز و آهن تامین کننده اصلی عناصر در ذرات معلق در هوای کرمانشاه است و انتشارات وابسته به وسایل نقیله و صنایع در درجه دوم اهمیت قرار دارند.