عصر ظهور و رشد عقلی بشر

در این مقاله با تکیه بر سنت روایی اسلام به بررسی امکان، چگونگی و ویژگی‏های رشد عقلی انسان در روزگار ظهور می‏پردازیم. این مبحث از آن رو اهمیت دارد که گاهی مشاهده می‏کنیم با توجه به اوصاف نیکوی جامعه مهدوی و زیبایی‏ها و دلربایی‏های آن، مسئله رشد و کمال عقلی در حاشیه قرار می‏گیرد یا با نادیده انگاشتن این مسئله، امور جملگی به دست اعجاز سپرده می‏شود. در این نوشتار می‏کوشیم با روش تحلیلی توصیفی جایگاه و منزلت رشد عقلی و فکری آدمی در منظومه مهدوی را مشخص کنیم و ضمن حفظ مقام اعجاز، چند عنصر تعیین‏کننده را مورد تاکید قرار دهیم: عنصر اختیار و اراده آزاد آدمی، عنصر سنن تغییر ناپذیر نظام هستی و سرانجام عنصر تکالیف و مسئولیت‏های انسان. در نهایت با امید به آینده‏ای روشن و با هدف عمق‏بخشی به معارف مهدوی نتیجه می‏گیریم رشد و کمال عقلی و فکری انسان امری اکتسابی -‏ موهبتی است و بر پایه آن به دو شاخص عمده بازگشت به قرآن و بازگشت به فطرت اشاره می‏کنیم. این دو شاخص چراغ راه آدمی در مسیر رشد عقلانی او به شمار می‏آیند.