نسبت سنجی ابعاد دین و هویت ملی در فلسفه سیاسی آخوند خراسانی

یکی از مهم ترین نظریه پردازان طرفدار نظام سیاسی مشروطیت در عصر مشروطه، آیت الله محمد کاظم خراسانی می باشد. فلسفه سیاسی مرحوم آخوند خراسانی گویای تعاملی نظری میان مفهومی نوین چون هویت ملی با دین می باشد. تعامل میان دو مفهوم مذکور در ارتباطی مستقیم با سه پایه اساسی (اصولی، فقهی و فلسفی) در اندیشه سیاسی وی است. در نوشتار پیش‏رو پس از بررسی ابعاد دین و شاخصه های هویت ملی در یک بستر نظری و مفهومی، به انطباق این ابعاد و شاخصه ها در فلسفه سیاسی مرحوم خراسانی و نسبت‏های تعاملی میان آنها پرداخته‏ایم. نسبت‏هایی که نشان دهنده انطباق میان برخی ابعاد هویت ملی با برخی ابعاد دین می‏باشد. این انطباق‏ها در حوزه هایی هم چون بعد آموزه‏ای دین با بعد سیاسی هویت ملی، بعد شعائر دینی با بعد سیاسی هویت ملی و بعد شعائر دینی با بعد اجتماعی هویت ملی مشاهده می‏شود.