ارزیابی واکنش ارقام سورگوم دانه ای به بیماری پوسیدگی دانه و تجمع فومونسین

بیماری پوسیدگی دانه سورگوم ناشی از Fusarium verticillioides یکی از بزرگترین مخاطرات تولید سورگوم و چالش های ایمنی غذای انسان و خوراک دام و طیور به شمار می رود و یکی از کارآمدترین راه کارهای کاهش خطرات این بیماری، یافتن ارقام مقاوم است. در همین راستا واکنش نه واریته سورگوم دانه ای (کیمیا، سپیده، KGS11، KGS12، KGS15، KGS17، KGS23، KGS27، KGS32) بهF. verticillioides و تجمع فومونسین در آن ها تحت شرایط مزرعه در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی مغان (39° 41' N 47° 32' E با 40 تا 50 متر ارتفاع از سطح دریا)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تلقیح مصنوعی، سوسپانسیون اسپور قارچ در مرحله 50 درصد گل دهی به خوشه های سورگوم پاشیده شد. دو ماه بعد از مایه زنی، شدت بیماری بر اساس درصد آلودگی خوشه یادداشت شد. علاوه بر این، میزان کل فومونسین تولیدی در دانه سورگوم با کیت الایزا تعیین گردید. در میان ارقام مورد مطالعه، تنها دو واریته KGS12 و KGS15 مقاومت نسبی به بیماری پوسیدگی دانه سورگوم داشتند در حالی که سایر ارقام به این بیماری حساس یا بسیار حساس بودند. به طور متوسط تحت شرایط آلودگی مصنوعی، عملکرد دانه سورگوم به میزان 2/46 درصد نسبت به شرایط آلودگی طبیعی (شاهد) با کاهش روبرو شد. تجمع فومونسین در دانه ارقام مورد مطالعه از 35/0 (در رقم KGS11) تا 83/1 پی پی ام (در رقم سپیده) در شرایط آلودگی مصنوعی و از صفر (در رقم کیمیا) تا 16/. پی پی ام (در رقم KGS15) در شرایط آلودگی طبیعی متغیر بود. میانگین تجمع فومونسین تحت شرایط آلودگی طبیعی 07/0 پی پی ام بود در حالی که میانگین تجمع آن تحت شرایط آلودگی مصنوعی برابر با 1 پی پی ام بود که این امر حاکی از افزایش 1328 درصد در مقایسه با شرایط آلودگی طبیعی است. در حالت کلی، بر اساس شدت آلودگی واریته های مورد مطالعه به بیماری پوسیدگی دانه سورگوم، تجمع فومونسین و عملکرد دانه، ارقام KGS12 و KGS15 به عنوان واریته های برتر شناسایی شدند.