ارزیابی شاخص های خطرپذیری فلزات سنگین ناشی از مصرف سبزیجات شهرستان ورامین
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
چکیده
سابقه و هدف
تجمع فلزات سنگین در خاک های کشاورزی، علاوه بر آلودگی محیط زیست موجب افزایش غلظت و جذب فلزات سنگین در گیاهان می شود. مصرف روزانه محصولات کشاورزی مهمترین مسیر مواجهه انسان با آلاینده ها و بیماری های مختلف است. هدف از این مطالعه تعیین غلظت برخی از فلزات سنگین در سبزیجات و گیاهان رایج در بخشی از اراضی کشاورزی شهرستان ورامین در استان تهران و ارزیابی میزان خطر زیست محیطی عناصر سنگین با استفاده از ضرائب خطرپذیری(HQs) مرتبط با سلامت انسان است. مواد و روش ها
نمونه برداری مرکب از سبزیجات ریحان، شاهی، تربچه، تره، نعناع، جعفری، چغندر، مرزه و همچنین گیاهان ذرت و برنج در منطقه ای با وسعت 50 هکتار در سه تکرار به صورت تصادفی انجام شد. نمونه ها پس از آماده سازی به روش هضم خشک آماده سازی و اندازه گیری شد و غلظت کادمیوم، سرب، روی، مس، کروم، کبالت و نیکل با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین گردید. سپس فاکتور تجمع زیستی، فاکتور انتقال، دریافت روزانه و شاخص های خطرپذیری فلزات سنگین برای انسان محاسبه شد. یافته ها
بیشترین غلظت روی، مس، سرب، کادمیوم، کبالت، کروم و نیکل به ترتیب در گیاه شاهی (54/12)، نعناع (3/3)، نعناع (1)، تربچه (22/0)، ریحان (48/0)، تره (70/0) و ذرت (24/1 میلی گرم بر کیلوگرم ماده خشک) مشاهده گردید. فاکتور انتقال عناصر سرب در شاهی، کادمیوم در جعفری، روی در چغندر، کبالت، کروم و سرب در تربچه و کروم در مرزه بیشتر از یک بود (1<TF) اما فاکتور انتقال (TF) برای گونه های برنج، ذرت و مرزه برای تمام عناصر سنگین مورد مطالعه کمتر از 1 بود. مقدار فاکتور تجمع زیستی (BCF) در گیاه نعناع برای عنصر کبالت، و برای گیاهان چغندر و مرزه برای عنصر کادمیوم بیشتر از یک و برای سایر گیاهان مقدار این فاکتور برای عناصر مورد مطالعه کمتر از یک بدست آمد. بیشترین ضریب خطرپذیری به بیماری های غیرسرطانی ناشی از کادمیوم، کبالت، مس، نیکل، روی و سرب در اثر مصرف برنج در افراد بزرگسال، (062/0، 009/0، 110/0، 025/0، 052/0، 193/0) و در کودکان (061/0، 008/0، 096/0، 020/0، 050/0 و 149/0) مشاهده شد. شاخص خطرپذیری همه عناصر در یک گیاه خاص (THQ) در هر دو گروه سنی، به صورت زیر کاهش یافت: (چغندر˃ ذرت نعناع ریحان˃ تره˃ شاهی˃ مرزه˃ جعفری˃ تربچه برنج) و در دامنه بی خطر قرار گرفت. نتیجه گیری
ضریب خطرپذیری هر عنصر در مجموع محصولات کشاورزی مطالعه شده در منطقه (TDHQ) کمتر از یک بود و بیانگر عدم وجود خطر بیماری های غیرسرطانی برای مصرف کنندگان ناشی از مصرف 10 محصول بررسی شده مطابق با الگوی مصرف ملی ایران است. سرب در گروه سنی کودکان بیشترین TDHQ (300/0) را نشان داد و بیانگر ضریب خطرپذیری بیشتر سرب در مجموع محصولات مصرفی نسبت به سایر عناصر است. به طور کلی نتایج نشان داد که شاخص خطرپذیری (HI) عناصر سنگین برای هر دو گروه سنی مورد مطالعه کوچکتر از 1 بوده و بیانگر این است که ساکنان در منطقه مورد مطالعه در وضعیت امن قرار دارند.کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
119 تا 133
لینک کوتاه:
magiran.com/p1989327
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!