کاربرد تصاویر ماهواره ای اسپات 5 در شناسایی خاک های آلوده نفتی و تجزیه و تحلیل آماری آن در میدان نفتی مارون-خوزستان

هدف از این مقاله بررسی، شناسایی و ارزیابی خاک های آلوده به نفت با استفاده از تصویر ماهواره ای اسپات 5 و تجزیه وتحلیل آماری آن در میدان نفتی مارون است، برای این منظور از تصاویر ماهواره ای اسپات 5، استفاده شد. با استفاده از روش های طبقه بندی دو آستانه رنگی کم تا زیاد ایجاد گردید که از ناحیه کم به سمت ناحیه زیاد بر میزان مواد نفتی افزوده شده است و نقاطی که در آستانه زیاد قرار می گیرند دارای بیشترین آلودگی هستند برای صحت سنجی از یک سری نقاط کنترل زمینی استفاده شد که پنج ایستگاه نمونه برداری شده در یک آستانه رنگی مشخص (نارنجی و قرمز) قرار می گیرد که با کمک آن می توان سایر خاک های آلوده را شناسایی کرد. تصاویر با قدرت تفکیک کم دارای دقت کمتر و خطای بیشتر در طبقه بندی بوده، و به علت عدم تفکیک پذیری دقیق  آلودگی را بیشتر از مقدار واقعی نشان میدهند. در نتیجه تصاویری باقدرت تفکیک کم جهت تفکیک دقیق تر و  شناسایی آلودگی در سطح کم استفاده می شود. شاخص های زمین انباشتگی، فاکتور آلودگی و شاخص جامع فاکتور آلودگی جهت تعیین میزان آلودگی منطقه مورد مطالعه استفاده شد. با توجه به مقادیر شاخص زمین انباشتگی ایستگاه 2 و 3 در محدوده آلوده نشده تا آلودگی متوسط ازنظر فلز کبالت و نیکل قرار می گیرند و ایستگاه 4،1 و 5 در محدود آلوده نشده قرار دارند. با توجه به طبقه بندی ضریب آلودگی وانادیوم در محدوده بدون آلودگی تا آلودگی متوسط ولی نیکل و کبالت در محدوده آلودگی متوسط قرار دارند در ایستگاه دوم آلودگی کبالت بیشتر و در محدوده آلودگی متوسط تا قوی قرار دارد. ازنظر شاخص جامع فاکتور آلودگی منطقه موردمطالعه دارای آلودگی متوسط نیکل و کبالت است اما فلز وانادیوم در سطح بدون آلودگی قرار دارد. نتایج آنالیز آماری نشان می دهد که غلظت فلزات نیکل و کبالت نسبت به استاندارد شیل جهانی بالا و دارای آلودگی است، میانگین غلظت هر سه فلز نیکل، کبالت و وانادیوم نسبت به استاندارد خاک های غیر آلوده بالاست و دارای آلودگی هستند. مقدار شوری خاک موردمطالعه با توجه به کلاس بندی شور خاک، در کلاس خاک های شور قرار می گیرد. نتایج همبستگی، همبستگی بالایی بین اسیدیته و نفت/گریس (931/0)، وانادیوم و شوری (516/0) نشان می دهد که با توجه به اینکه وانادیوم از شاخص های آلودگی نفتی است می توان گفت که شوری و آلودگی نفت/گریس خاک در اثر نفت خام به وجود آمده است. همبستگی بین عناصر نیکل و کبالت (607/0) نشان دهنده منشا یکسان آن ها است که به زمین شناسی منطقه برمی گردد. آنالیز مولفه اصلی دارای 6 فاکتور می باشد که فاکتور اول همبستگی بالایی با اسیدیته (751/0)، نفت/گریس (936/0)، وانادیوم (828/0) و شوری (906/0) است که می تواند نشان دهنده هم منشا بودن غلظت این پارامترها با ترکیب نفت خام باشد. فاکتور دوم که 65/43 درصد واریانس کل را شامل می شود دارای همبستگی بالایی با عناصر کبالت (905/0) و نیکل (872/0) است که حاکی از هم منشا بودن این عناصر است که به جنس خاک منطقه برمی گردد.