تغییرات فصلی و ارتباط بین مس سرم و بافت های مختلف در گوسفندان مسموم با مس در استان کرمان، ایران

آلودگی خاک و مواد گیاهی در مواجهه با مس باعث بروز مسمومیت مزمن با مس در حیوانات متعاقب مصرف گیاهان روییده در آن خاک ها می گردد. مطالعه حاضر از پاییز 1394 تا انتهای تابستان 1395 انجام شد و از پاییز آغاز شد و به منظور بررسی اثرات فصل بر مسمومیت با مس در گوسفند در خلال یک سال در فصول مختلف ادامه یافت. نمونه های خون و پشم از 10 راس گوسفند زنده مسموم با مس در هر فصل (پاییز، زمستان، بهار و تابستان) اخذ شد. نمونه ها از کبد، ریه، کلیه، قلب و طحال از گوسفند ان تلف شده مسموم با مس در همان منطقه و بلافاصله پس از مرگ تهیه شد. در نهایت محتوای مس در تمام نمونه های اخذ شده ارزیابی شد. بالاترین مقادیر مس در ریه، قلب، طحال و کلیه در تابستان مشاهده شد. کبد در بهار بیشترین مقادیر مس را داشت و بالاترین میزان مس در پشم و سرم در زمستان تشخیص داده شد. همبستگی مثبتی بین مقادیر مس کبد و کلیه در پاییز وجود داشت اما این همبستگی در فصول بهار و زمستان منفی بود. شدت مسمومیت با مس در گوسفند وابسته به فصل است و تغییرات فصلی بر این مسمومیت اثر گذار است. آب و هوای محیطی و عوامل استرس زا ممکن است علل مهمی بر میزان محتوای مس بافت های مختلف باشند و کبد ارگان اصلی ذخیره مس در گوسفندان مسموم است.