ارزیابی پایداری ژنتیکی برخی از صفات زراعی هیبریدهای سیب زمینی تحت شرایط آب و هوایی مختلف

این پژوهش به منظور دستیابی به هیبریدهای مناسب از نظر صفات زراعی با شرایط اقلیمی مناطق تولید سیب زمینی کشور اجرا شد. تعداد 20 هیبرید سیب زمینی همراه با پنج رقم تجاری (ساوالان، آگریا، کایزر، لوتا و ساتینا)، در آزمایشی بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل، خراسان رضوی، کرج، اصفهان و همدان در سال 94-1395 ارزیابی گردیدند. در طول دوره ی رشد و پس از برداشت محصول برخی از صفات از جمله ارتفاع بوته، تعداد روز تا غده زایی، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده کل و درصد ماده خشک غده اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات مورد ارزیابی نشان داد که بین هیبریدهای سیب زمینی از لحاظ تمام صفات اختلاف معنی دار وجود دارد و اثر متقابل هیبرید × محیط در صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا غده زایی، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده کل و درصد ماده خشک غده معنی دار بود. هیبریدهای 5، 9، 17 و 19 بیشترین عملکرد غده کل و هیبرید 20 و رقم ساتینا دارای کمترین وزن غده در بوته بودند. در تجزیه عامل ها، 3 عامل مستقل از هم 74/75 درصد از تنوع را توجیه نمودند. عامل اول, عامل عملکرد عامل دوم، عامل غده زایی و عامل سوم عامل ساختاری بوته نام گذاری شد. سه عامل اول برای گروه بندی هیبریدها مورد استفاده قرار گرفتند. هیبریدهای 5، 17 و 19 به عنوان هیبرید برتر انتخاب گردید. هیبریدهای 1، 3 و 20 با دارا بودن بیشترین درصد ماده خشک برای فرآوری (چیپس) قابل توصیه می باشد. صفت وزن غده در بوته و تعداد غده در بوته دارای بیشترین شاخص پیشرفت ژنتیکی، وراثت پذیری، ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی بودند. لذا، می توان این صفات را در برنامه های اصلاحی از طریق گزینش بهبود داد.