بررسی همبستگی و تجزیه علیت عملکرد ذرت دانه ای و صفات وابسته به آن در شرایط متفاوت دسترسی به آب و نیتروژن

به منظور بررسی همبستگی و روابط علت و معلولی بین برخی از صفات با عملکرد ذرت دانه ای سینگل کراس 704 در شرایط مختلف آبیاری و نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده طی دو سال در دانشگاه رازی اجرا شد. فاکتور اصلی، آبیاری (تامین 60، 80، 100 و 120 درصد نیاز آبی) و فاکتور فرعی، نیتروژن (تامین 40، 70، 100 و 140 درصد نیاز گیاه) بود. نتایج همبستگی، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت تا حدی موید یکدیگر بودند و نشان دادند که روابط صفات با عملکرد دانه تحت تاثیر وضعیت دسترسی به آب و نیتروژن قرار می گیرد. در تمام شرایط محیطی، صفات وارد شده به مدل های رگرسیونی بیش از 95 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، در شرایط بیش آبیاری و آبیاری کامل، وزن صد دانه و تعداد دانه در ردیف، در تنش ملایم کم آبی، وزن صد دانه و ارتفاع بوته و در تنش شدید کم آبی، عمق دانه و فاصله گرده افشانی تا کاکلدهی به دلیل اثرات مستقیم و غیر مستقیم قابل توجه بر عملکرد، به عنوان شاخص های مناسبی جهت بهبود عملکرد دانه معرفی شدند. در تمام سطوح نیتروژن، انتخاب بر اساس وزن خشک کل و شاخص برداشت مفید خواهد بود. تعداد دانه در ردیف و وزن صد دانه نیز به دلیل اثرات غیر مستقیم بالا بر عملکرد دانه در برخی از سطوح نیتروژن باید مورد توجه قرار گیرند.