اثر موقعیت شیب کاتنا بر مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک در جنگل راش اسالم

بخشی از جنگل های راش (Fagus orientalis Lipsky) ناحیه هیرکانی بر روی گستره ای از خاک ها در یک ردیف پستی وبلندی با ساختارهای یال و دره به نام کاتنا توسعه یافته اند. به طور کلی، توپوگرافی و تغییر موقعیت شیب بر مشخصه های خاک و پراکنش گونه های گیاهی تاثیر می گذارند. پژوهش پیش رو در دو توده بهره برداری شده و بهره برداری نشده راش با هدف مقایسه تغییرپذیری مشخصه های خاک در طول کاتناهای V شکل در جنگل اسالم انجام شد. در هر توده، سه ساختار کاتنا بررسی شد. نمونه های خاک (از مرکز و چهارگوشه قطعه نمونه های 400 متر مربعی در امتداد هر کاتنا و موقعیت های شیب) از سه عمق صفر تا 10، 10 تا 20 و 20 تا 30 سانتی متری تهیه شدند. با آمیختن آن ها، یک نمونه واحد برای هر عمق و موقعیت شیب استخراج شد. نمونه های خاک از هر عمق به منظور مطالعه مشخصه های فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه انتقال داده شدند. مطابق نتایج، تغییرپذیری مشخصه های مختلف خاک، بیشتر متاثر از عمق های مختلف و نوع مدیریت توده های جنگلی بود و کمتر از موقعیت های مختلف شیب کاتنا تاثیر گرفتند. بیشترین مقدار pH و Ec در توده بهره برداری شده، بیشترین مقدار فسفر در توده بهره برداری نشده و بیشترین مقدار پتاسیم نیز در موقعیت پنجه شیب اندازه گیری شد. پتاسیم قابل جذب تنها متغیری بود که در اثر متقابل مدیریت، موقعیت شیب و عمق خاک، اختلاف معنی داری داشت. در بیان کلی، موقعیت های پای و پنجه شیب، خاک های مغذی تری داشتند. این موضوع می تواند به دلیل پدیده آب شویی و فرسایش خاک از شیب های بالایی به موقعیت های پایینی شیب باشد.