جهان شناسی مانوی و ویژگی های عرفانی آن

جهان شناسی یکی از مهم ترین مقولات مطرح در هر دین و نظام فکری است. چگونگی نگاه به جهان و تبیین آن نشان دهنده بسیاری از زوایای پنهان و آشکار هر اندیشه ای است. دین مانوی از جهان شناسی اسطوره ای و پیچیده ای برخوردار است که اغلب نشان دهنده دیدگاه عرفانی این دین به عالم است. این مقوله ترکیبی از جهان شناسی گنوسی است که در ساختاری ایرانی گنجانده شده است. از ویژگی های نظام جهان شناختی مانوی می توان به ثنویتی ازلی که در خیر و شر برقرار است، و سه دوره آفرینش اشاره کرد. بیزاری از عالم ماده و باور به اسارت روح که منشا الاهی داشته و در ماده محبوس است، ماهیت اهریمنی عالم و تلاش برای رهایی از چرخه تولدهای مکرر، و نهایتا بازگرداندن انوار الاهی به خاستگاه و اصل خویش از بارزترین اندیشه های عرفانی این جهان شناسی است که در دستگاه فکری ایران باستانی عرضه شده است.