تعیین پیشران های کلیدی موثر بر توسعه گردشگری با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهرستان های استان مازندران)

امروزه صنعت گردشگری فراتر از یک صنعت، به مثابه پدیده پویای جهانی و اجتماعی است که پیچیدگی های خاص خود را دارد و شناخت دقیق و تحلیل علمی این پدیده می تواند چارچوب مطمئنی برای برنامه ریزی صنعت گردشگری فراهم آورد. این صنعت به منزله بزرگ ترینتحرک اجتماعی با پیامدهای فرهنگی، اقتصادی و فضایی متعدد همواره نیازمند اثربخش کردن توسعه آن در حال و آینده است. در این راستا برنامه ریزی برای توسعه گردشگری، به عوامل و شرایط گوناگونی وابسته است که به شرط به کارگیری نظام مند و ساختاری آن ها، می توان به این مهم دست یافت. این موضوع نشان از اهمیت آینده پژوهی و ضرورت تدوین چشم اندازهای آینده در فرایند توسعه گردشگری دارد. بدین منظور در پژوهش حاضر سعی بر آن است که پیشران های کلیدی موثر بر توسعه گردشگری شناسایی و تحلیل شوند. در نوشتار پیش رو ابتدا با تکنیک پویش محیطی و دلفی، 36 عامل اولیه در پنج حوزه مختلف اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی، مدیریت و برنامه ریزی، زیرساختی - خدماتی و عوامل طبیعی استخراج شده، سپس با استفاده از روش دلفی مدیران، ماتریس اثرات متقاطع مولفه ها تشکیل شد. در مرحله بعد، تحلیل ماتریس با نرم افزار میک مک انجام شد. نتایج حاصل از پراکندگی متغیر ها در محور تاثیرگذاری و تاثیرپذیری عوامل در نرم افزار میک مک، بیانگر ناپایداری سیستم در گردشگری محدوده مورد مطالعه است و بر همین اساس، پنج دسته متغیر مورد شناسایی قرار گرفت. درنهایت با توجه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل، سیزده عامل اصلی به مثابه پیشران های کلیدی در آینده توسعه گردشگری شهرستان های استان مازندران شناسایی شدند. از میان پیشران های مورد بررسی نیز، متغیر های بخش زیرساختی و خدماتی بیشترین تاثیر را بر توسعه گردشگری مناطق مورد مطالعه و عوامل طبیعی کمترین درجه تاثیرگذاری را به خود اختصاص دادند.