تاثیر برنامه آموزشی بر فعالیت فیزیکی و خواب بیماران همودیالیزی: کاربردی از تئوری خودکارآمدی

بیماران همودیالیزی دارای فعالیت فیزیکی منظم و خواب مناسب، در وضعیت سلامت جسمی و روحی بهتری قرار دارند. از آنجا که افزایش خودکارآمدی بیماران می‫تواند سبب افزایش رفتارهای مورد نظر گردد، لذا این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری خودکارآمدی بر فعالیت فیزیکی و خواب بیماران همودیالیزی انجام شد. این پژوهش، یک مطالعه مداخله ای بود که در شهر قم در سال 1395 انجام شد. جامعه پژوهش شامل 70 بیمار همودیالیزی (35 نفر در هر گروه) بود. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، خودکارآمدی (SUPPH) و پرسشنامه محقق ساخته روا و پایای فعالیت فیزیکی و خواب بود که در دو مرحله قبل و 3 ماه بعد از آموزش جمع آوری شد. برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری خودکارآمدی برای گروه مداخله طی 2 جلسه نیم ساعته اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss-16 و آزمون های آماری تی مستقل، تی زوجی، کای اسکوئر و مان ‫ویتنی، در سطح معنی داری 05/0 انجام شد. در گروه مداخله میانگین نمرات خودکارآمدی و فعالیت فیزیکی و خواب قبل و بعد از آموزش اختلاف معنی‫داری داشت (001/0p<). همچنین بین میانگین نمرات خودکارآمدی و فعالیت فیزیکی و خواب بعد از آموزش در دو گروه مداخله و شاهد اختلاف معنی داری وجود داشت (001/0p<). اما در مورد اضافه وزن بین دو جلسه دیالیز (445/0=p) و فشارخون سیستولیک (241/0=p) در گروه مداخله و شاهد بعد از آموزش اختلاف معنی داری مشاهده نشد. نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش بیماران همودیالیزی با استفاده از تئوری خودکارآمدی در انجام رفتارهای صحیح فعالیت فیزیکی و خواب تاثیرگذار بود. لذا توصیه می شود که این تئوری در کنار روش های آموزشی سنتی به کار گرفته شود.