مطالعه گرد و غبارهای شدید اصفهان طی دوره 2011-2000

بخش وسیعی از غرب آسیا به سبب شرایط جوی و اقلیمی، در گسترده ترین بیابان های جهان واقع شده که پتانسیل تولید گردوخاک را دارند. طی سال های اخیر بسامد، شدت رخداد و گستردگی این پدیده در بیشتر استان ها از جمله اصفهان افزایش یافته و با توجه به جمعیت و منابع در معرض خطر، آسیب پذیری ناشی از رخداد این پدیده نیز به شدت افزایش یافته است. در این مطالعه شرایط هواشناختی شدیدترین و طولانی ترین رخدادها در فصول مختلف، برای شناسایی الگوهای جوی و چشمه های تولید گرد و غبار احتمالی بررسی شد. برای این منظور روزهای بسیار ناسالم طی دوره 2011-2000 با استفاده از داده های شاخص کیفیت هوا و داده های دیده بانی ایستگاه های هواشناسی مشخص و سپس شرایط هواشناختی و سامانه های جوی موثر بر تولید گرد و غبار از دو روز قبل از رخداد، بررسی شد. در نهایت با روش خط سیر پس رو و استفاده از برون داد مدل منطقه ای پیش بینی گرد و غبار، محل تقریبی کانون های گرد و غبار در فصول مختلف تعیین شد. نتایج نشان داد که بیشینه شدت و بسامد رخداد ماهانه و سالانه این پدیده در اصفهان به ترتیب مربوط به ماه جولای و سال 2009 بوده است. استقرار پشته ارتفاعی بر روی منطقه و سامانه کم فشار دینامیکی در روی کانون های گرد و غبار از ویژگی های برجسته الگوهای جوی موثر در تولید گرد و غبار در همه فصول است. بسته به فعالیت این الگوها، کانون های موثر شامل شمال آفریقا، شمال عربستان، کویت، اردن، سوریه و عراق می باشند که در فصل گرم نواحی شمالی عراق و شرقی سوریه مهم ترین این کانون ها هستند.