ایران و ترکیه در مجموعه امنیتی آسیای مرکزی

در بیست و پنج سال گذشته ثبات در محیط امنیتی آسیای مرکزی، همواره با پیچیدگی ها و چالش های فزاینده ای رو به رو بوده است. گرایش های ملی گرایانه با شدت و ضعف در جمهوری های آسیای مرکزی تجربه شده اند. در کنار این گرایش ها، پیدایش چالش های داخلی، دشواری های دوران استقلال، ضعف در دولت سازی و ملت سازی، سرریز مسایل پیرامونی، خلا ژئوپلیتیکی و سرانجام ورود قدرت های خارجی به ویژه پس از یازده سپتامبر، محیط امنیتی را در آسیای مرکزی با پیچیدگی های فزاینده ای روبه رو کرده است. در چنین بستری از همکاری ها و رقابت ها، مداخله ی بازیگران خارج از منطقه از مولفه های تاثیرگذار در محیط امنیتی این منطقه است که می توانند نقشی مثبت یا منفی در ثبات منطقه داشته باشند. با توجه به این مساله، نوشتار پس از تحلیل مجموعه امنیتی آسیای مرکزی در چارچوب موازین و مولفه های مکتب کپنهاگ، در پی پاسخ به این سوال است که «چه فرصت هایی برای نقش آفرینی ایران و ترکیه در مجموعه امنیتی آسیای مرکزی وجود دارد؟». برای پاسخ به این سوال محیط امنیتی آسیای مرکزی و نگرانی های کشورها با استفاده از الگوی تحلیلی مجموعه امنیتی بررسی شده و سپس با واکاوی علایق نظامی-امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران و ترکیه، نتایج پژوهش در قالب فرصت های نقش آفرینی دو کشور در این محیط امنیتی استخراج و ارائه خواهد شد. پیشنهادهایی نیز با هدف بهره گیری ایران از فرصت ها در این منطقه ارائه شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است.