اخلاق اطلاعات اسلامی در فضای سایبری بر اساس نگرش اخلاقی خواجه نصیرالدین طوسی

رشد و توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، سبب شکل گیری پدیده ای به نام «فضای سایبری» شده است. فضای سایبری، به معنای هرگونه محیط الکترونیکی است که ارتباطات و انتقال اطلاعات در آن روی می دهد. امروزه فضای سایبری، صرف نظر از مزایای زیادی که برای کاربران در امر بازیابی اطلاعات دارد، از جمله: سرعت، سهولت و دقت، آسیب های بسیاری را نیز مانند: کم رنگ شدن ارزش های مترقی، جعل هویت و کلاهبرداری، رواج سطحی نگری فکری، مزاحمت ها و جرایم سایبری، برای کاربران به همراه داشته و لزوم بررسی اخلاق به مفهوم بایدها و نبایدها و پایبندی به آن در فضای سایبری جهت فعالیت در این فضا با آرامش و به دور از آسیب های متعدد را ضروری ساخته است. اخلاق اطلاعات اسلامی، به معنای تولید، ذخیره، اشاعه و بازیابی اطلاعات با توجه به آموزه های اسلام و قرآن و با رویکرد اسلامی است.
اصول اخلاقی خواجه نصیرالدین طوسی، به عنوان شاخص ترین فیلسوف فضیلت گرای ایرانی در توسعه رویکردهای فضیلت گرا به اخلاق فضای سایبر که به جای هدایت کردار به هدایت فضایل روحی انسان تاکید می کند، می تواند نگاه تازه ای برای تدوین خط مشی های اخلاقی در فضای سایبر باشد. اصول اخلاقی مورد توجه خواجه نصیرالدین طوسی، مانند: صداقت، حسادت، عدالت، عفت، صبر و شفقت، قابل تطبیق با فضای سایبری بوده و می توان با استناد به آن موارد، الزاماتی را برای فضای سایبری مد نظر قرار داد.
پژوهش حاضر، به روش مروری کتابخانه ای، درصدد تطبیق این اصول با فضای سایبری است. بر اساس بررسی انجام شده، مشخص گردید که اخلاق، نه تنها در محیط فیزیکی و واقعی، بلکه در فضای سایبری و مجازی نیز به جهت آثار و پیامدهای زیانبار آن، باید مورد توجه قرار گیرد. در همین راستا، بایسته است که تلاش های بیشتری، چه در جامعه حقیقی و چه در جامعه سایبری و مجازی، به منظور نهادینه کردن اصول اسلامی در حیطه تولید، نشر و استفاده از اطلاعات صورت گیرد.