ارزیابی ارتباط بین ویژگی های کمی پوشش گیاهی و وضعیت مرتع در روش های چهار و شش فاکتوری در مراتع نیمه شمالی استان اردبیل

گزینش متغیرهای بوم شناختی مناسب برای درک چگونگی عملکرد و اندازه گیری وضعیت مرتع حیاتی ولی به دلیل تعدد  و پیچیدگی روابط بین اجزاء اکوسیستم، دشوار است. هدف این تحقیق، تسهیل شیوه ارزیابی کمی عوامل بوم شناختی در تعیین وضعیت مرتع به روش های چهار فاکتوری و شش فاکتوری با استفاده از برخی متغیرهای ساختاری و عملکردی پوشش گیاهی است. در این مطالعه، ابتدا وضعیت 28 مرتع در شمال استان اردبیل با روش های چهار فاکتوری و شش فاکتوری به تفکیک رویشگاه های بوته-علفزار و علف-بوته زار تعیین و برخی متغیرهای پوشش گیاهی آن ها اندازگیری کمی شد. سپس امتیازات وضعیت حاصل از دو روش مذکور مقایسه گردید و ضمن بررسی ارتباط بین متغیرهای کمی پوشش گیاهی با امتیازات وضعیت مرتع، روابط رگرسیونی خطی چند متغیره به روش گام به گام استخراج شد. نتایج نشان داد متوسط امتیاز تراز شده وضعیت مرتع در روش چهار فاکتوری در دو رویشگاه علف-بوته زار و بوته-علفزار (به ترتیب 69 و 60 امتیاز) بالاتر از روش شش فاکتوری (به ترتیب 64 و 54 امتیاز) برآورد گردیده است. مقایسات آزمون تی-زوجی امتیاز وضعیت روش های چهار و شش فاکتوری گویای اختلاف معنی دار (05/0P≤) بین دو روش است. متغیرهایی همچون تاج پوشش گونه های کلاس یک، تاج پوشش کل، تاج پوشش پهن برگان، تاج پوشش پهن برگان یکساله و تولید دارای بیش ترین ارتباط مثبت معنی دار (05/0P≤) و متغیرهای تاج پوشش گونه های کلاس سه و پوشش سنگ و سنگریزه دارای بیش ترین ارتباط منفی معنی دار (05/0P≤) با وضعیت مرتع می باشند. مدل های رگرسیونی گویای ارتباط قوی (41/88-50/72= 2R) بین متغیرهای مورد ارزیابی با امتیاز وضعیت مرتع بودند. نتایج اعتبارسنجی مدل ها بیانگر قابلیت متغیرهای کمی انتخابی در پیش بینی امتیاز وضعیت مراتع بوته-علفزار و علف-بوته زار در هر دو روش است و متغیرهای مذکور می توانند در ارزیابی کمی وضعیت مرتع مد نظر قرار گیرند.