برآورد سهم واحدهای زمین شناسی به عنوان منابع تولید رسوب معلق رودخانه با استفاده از روش انگشت نگاری رسوب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز تول بنه، استان گلستان)

شناخت منابع تولید رسوب و تعیین سهم نسبی هریک از این منابع در حوزه های آبخیز، به منظور تدوین برنامه های مدیریتی حفاظت آب و خاک و کنترل فرسایش امری ضروری می باشد. هدف از تحقیق حاضر تعیین سهم نسبی واحدهای زمین شناسی مختلف در تولید رسوب در حوزه آبخیز تول بنه در استان گلستان می باشد. بدین منظور از واحدهای مختلف نمونه برداری انجام شد. هم چنین با استفاده از نمونه بردار ممتد بار معلق فیلیپس، طی یک دوره یک ساله نمونه های رسوب برداشت شد و سپس غلظت 34 خصوصیت ژئوشیمیایی در 41 نمونه ی منابع رسوب و 8 نمونه رسوب معلق در آزمایشگاه با استفاده از دستگاه ICP تعیین شد. سپس با استفاده از آزمون های آماری تست غلظت جرمی، کراسکال- والیس و آنالیز تابع تشخیص گام به گام اقدام به تعیین ترکیب بهینه ردیاب ها جهت تفکیک منابع رسوب شد. در نهایت 15 ردیاب به عنوان ترکیب بهینه انتخاب شدند که با استفاده از داده های این ردیاب ها و مدل ترکیبی چند متغیره سهم منابع مختلف در تولید رسوب تعیین شد. براساس نتایج به دست آمده، واحدهای Qal و Jsl s.sh به ترتیب با 22/68 و 75/28 درصد منبع اصلی در تولید رسوب بوده اند. واحد Qal شامل نهشته های رودخانه ای کواترنر می باشد و واحد Jsl s.sh متشکل از ماسه سنگ و شیل سازند شمشک است که هر دو واحد حساسیت بالایی به فرسایش دارند. بنابراین جهت کاهش رسوب ورودی به رودخانه، ضروری است اقدامات کنترل فرسایش و رسوب بر روی این واحدهای حساس به فرسایش انجام گیرد.