مطالعه شاخص های جمعیت علف های هرز مزارع برنج شهرستان های استان گیلان

شناسایی علف های هرز مزارع برنج به عنوان اساسی ترین اقدام در مدیریت علف های هرز محسوب می شود. با آگاهی از فلور علف های هرز خاص در یک منطقه می توان در مورد روش های مدیریت آن ها برنامه ریزی کرد و تصمیم گرفت که می تواند باعث جلوگیری از تکرار اشتباهات برای کنترل علف های هرز در اثر عدم وجود اطلاعات کافی از علف های هرز هر منطقه باشد. به منظور شناسایی تکمیلی، پراکنش و تعیین غالبیت گونه های مختلف علف های هرز مزارع برنج در طول دوره رشد برنج، مطالعه ای سه ساله (1393 تا 1395) در 481 مزرعه از 16 شهرستان استان گیلان انجام شد. نمونه برداری بصورت تصادفی با روش سیستماتیک و مطابق الگوی W با استفاده از کوادرات 5/. در 5/. متر انجام شد. علف های هرز در هر مزرعه شناسایی و تراکم، درصد فراوانی، یکنواختی و شاخص وفور آن ها به تفکیک جنس و گونه تعیین شد. بر اساس شاخص غالبیت علف هرز، سوروف (Echinochloa crussgalli) در شهرستان های آستانه اشرفیه، املش، انزلی، رشت، رودسر، سیاهکل، فومن، لاهیجان و لنگرود بالاترین شاخص را در بین 66 گونه شناسایی شده داشت. قاشق واش (Alisma plantago-aquatica) در شهرستان های آستارا و رضوانشهر بیشترین شاخص غالبیت و فراوانی را دارد. بندواش آبزی (Paspalum distichum) از گونه های غالب در شهرستان های شفت، تالش و ماسال بود که بیشترین شاخص غالبیت را به خود اختصاص داد. اویارسلام زرد (Cyperus esculentus) در شهرستان صومعه سرا بیشترین شاخص غالبیت را دارد. شاخص شانون- وینر و سیمپسون در شهرستان تالش به ترتیب با 85/2 و 916/0 دارای بالاترین مقدار و در شهرستان رودبار به ترتیب با 97/1 و 749/0 دارای کمترین مقدار بود. در کل مزارع استان گیلان و در بین باریک برگان بالاترین یکنواختی و غالبیت برای سوروف به ترتیب با 7/34 درصد و 1/132، در جگن ها، اویارسلام زرد دارای بالاترین یکنواختی و غالبیت به ترتیب با 8/22 درصد و 8/88 و در پهن برگان، گل آردی به ترتیب 5/14 درصد و 25/66 فراوانی و غالبیت را نشان داد. نتایج نشان داد که در منطقه ای با غنای گونه ای پایین ولی تراکم بالا به دلیل استفاده از برخی روش های مدیریتی خاص، برخی علف های هرز غالب می شوند. بدین منظور کشاورزان برنجکار می بایستی در روش های مدیریتی علف های هرز تغییراتی را ایجاد کنند. در مجموع، نتایج این تحقیق نشان داد که مدیریت علف های هرز برنج استان در وضعیت مطلوبی قرار ندارند.