مطالعه تاثیر مصرف طولانی مدت آسپارتام بر شاخص های هیستومورفومتری و هیستوشیمی غده فوق کلیوی در موش نر بالغ نژاد NMRI

آسپارتام یک شیرین کننده مصنوعی است که بالغ بر 200 میلیون نفر در بیش از 90 کشور جهان در فرآورده ی غذایی و دارویی مختلف به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می دهند. گزارش های بحث برانگیز زیادی در مورد سمیت آسپارتام برروی بافت های مختلف بدن وجود دارد. با این حال در رابطه با عوارض آسپارتام روی غده فوق کلیوی اطلاعات اندکی در دسترس است لذا مطالعه حاضر به منظور ارزیابی اثرات آسپارتام بر غده فوق کلیوی موش انجام پذیرفت. تعداد 36 سر موش سوری نر بالغ نژاد NMRI با وزن 25-20 گرم به صورت تصادفی به چهار گروه نه سری تقسیم شدند. سه گروه از گروه های فوق به ترتیب آسپارتام را به میزان 40 (دوز پایین آسپارتام)، 80 (دوز متوسط آسپارتام) و 160 (دوز بالای آسپارتام) میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به صورت خوراکی از طریق گاواژ به مدت 90 روز دریافت نموده و همچنین گروه کنترل نیز در نظر گرفته شد. 24 ساعت پس از آخرین تیمار تغییرات هیستولوژی و هیستومورفومتری توسط میکروسکوپ دیجیتال مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین رنگ آمیزی های اختصاصی پریودیک اسیدشیف، تریکروم ماسون و تولوئیدن بلو به ترتیب جهت مشخص کردن مواد کربوهیدرات، میزان فیبروزی شدن و تعداد ماست سل ها در بافت غده فوق کلیه انجام پذیرفت. آسپارتام در گروه دوز بالا، موجب به هم ریختگی نظم سلولی در بین سلول های ناحیه گلومرولوزا و رتیکولاریس شده بود. همچنین آسپارتام در ناحیه فاسیکولاتا در گروه های دوز متوسط و دوز بالا موجب به هم ریختگی سلولی و ازهم پاشیدگی ستون های سلولی شده وکانون های التهابی و نکروزی نیز در ناحیه فاسیکولاتا قابل مشاهده بودند. در بخش مرکزی غده فوق کلیه در گروه های دوز متوسط و بالا نقاط نکروزی وجود داشتند. تغییرات هیستومتریک افزایش معنی داری را در اندازه سلول های اسفنجی، تعداد ماست سل ها و ضخامت لایه های فاسیکولاتا و رتیکولاریس نشان داد. همچنین موجب کاهش معنی داری در قطر بزرگ ناحیه مرکزی غده فوق کلیه در گروه های دوز متوسط و بالا شده بود. در پارامترهای ضخامت لایه گلومرولوزا و کپسول غده فوق کلیه تغییرات معنی داری مشاهده نگردید. در مطالعات هیستوشیمی در رنگ آمیزی تری کروم ماسون مشخص گردید که آسپارتام باعث افزایش بافت فیبروزی در گروه دوز بالا گردیده بود. همچنین در رنگ آمیزی پریودیک اسید شیف تغییر محسوسی در رابطه با میزان ترکیبات کربوهیدراتی در گروه ها وجود نداشت. یافته های حاصل از این مطالعه نشان داد که آسپارتام به عنوان یک اکسیدان، در گروه های دوز متوسط و بالا با تولید گونه های فعال اکسیژن موجب اثرات منفی در پارامترهای هیستوموفومتری شده و آسیب بافتی در غده فوق کلیوی را سبب گردید. همچنین باعث افزایش تعداد ماست سل ها و فیبروزی شدن بافت غده فوق کلیه گردید.