پتروگرافی و پترولوژی سنگ های ماگمایی شمال معدن مس چهارگنبد واقع در شمال شرق سیرجان

منطقه ی معدنی چهارگنبد در شمال شرق سیرجان در استان کرمان واقع شده است. از نظر تقسیمات زمین-شناسی، این ناحیه جزئی از کمربند آتشفشانی ارومیه -دختر محسوب می شود. در این منطقه توده های نفوذی نظیر گرانیت و کوارتزدیوریت پورفیری به سن الیگومیوسن در سنگ های آتشفشانی مانند آندزیت بازالت، تراکی آندزیت و داسیت متعلق به ائوسن نفوذ کرده اند. بافت عمده سنگ ها پورفیریتیک و گرانولار است و کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ ها، پلاژیوکلاز، کوارتز، آلکالی فلدسپار، پیروکسن و آمفیبول هستند. وجود بافت غربالی و منطقه بندی نوسانی در فنوکریست های پلاژیوکلاز، اپاسیته شدن کانی های فرومنیزین و بافت-های متنوع در سنگ های ماگمایی چهارگنبد حاکی از عدم تعادل ترمودینامیکی در ماگمای تشکیل دهنده سنگ ها می باشد. بر پایه آنالیز و داده های ژئوشیمیایی، ماگمای مولد سنگ های آتشفشانی از نوع کالکوآلکالن بوده و از لحاظ درجه اشباع از آلومینیوم (ASI)، متاآلومین تا پرآلومین هستند. الگوی پراکنش عناصر نادر خاکی در تمام سنگ های آذرین منطقه تقریبا مشابه است. غنی شدگی عناصر LILE (K, U, Sr, Rb, Th) و LREE نسبت به عناصر HFSE نظیر Ti, P, Nb و HREE همچنین پایین بودن نسبت Ce/Pb و Nb/U و مقادیر بالای Ba/Nb نشان دهنده پیدایش این سنگ ها در پهنه زمین ساختی وابسته به فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر پوسته قاره ای ایران مرکزی در حاشیه فعال قاره است. همچنین آنومالی منفی عناصری از قبیل Ti, Nb و P در نمودارهای عنکبوتی نیز این موضوع را تائید می کند. اختلاط ماگمایی و آلایش پوسته ای در طی صعود در تکوین این سنگ ها نقش اساسی داشته است.