تغییرات ماده آلی خاک و عملکرد محصول در سامانه های خاک ورزی حفاظتی و متداول در تناوب گندم-ذرت در منطقه زرقان فارس

به منظور بررسی اثر روش های خاک ورزی بر محتوای ماده آلی خاک و عملکرد محصول، پژوهشی مزرعه ای در سال 1393 در زرقان استان فارس به صورت آزمایش کرت های یک بار خرد شده با سه تکرار در تناوب ذرت-گندم اجرا شد. نتایج نشان داد حفظ بقایا و کاهش عملیات خاک ورزی منجر به بهبود ماده آلی خاک شد به گونه ای که در عمق صفر تا 10 سانتی متری، عملیات کم خاک ورزی و حفظ بقایا نسبت به خاک ورزی رایج دو درصد ماده آلی را افزایش داد. با افزایش عمق خاک، خاک وزی رایج و حفظ بقایا نسبت به کم خاک ورزی ماده آلی را یک درصد افزایش داد. عملکرد دانه گندم با انجام عملیات کم خاک ورزی و حفظ بقایا نسبت به خاک ورزی رایج 5/24 درصد بیشتر شد. بی خاک ورزی منجر به کاهش 48 درصدی عملکرد دانه گندم نسبت به کم خاک ورزی شد. علاوه براین، حفظ بقایای ذرت در بی خاک ورزی منجر به افزایش 21 درصدی عملکرد دانه گندم نسبت به حذف بقایا شد. نتایج نشان داد عملکرد دانه ذرت در شرایط حفظ بقایای گندم با عملیات خاک ورزی رایج و یا کم خاک ورزی 34 درصد در مقایسه با بی خاک ورزی افزایش یافت. در مقابل، حفظ بقایای گندم در بی خاک ورزی منجر به افزایش 5/5 درصدی عملکرد دانه ذرت نسبت به حذف بقایا شد. بطور کلی، در مناطق خشک و نیمه خشک که کشت ممتد گندم-ذرت اتفاق می افتد انجام عملیات کم خاک ورزی و حفظ بقایای گیاهی به صورت ایستاده و با ارتفاع 30 سانتی متر می تواند موجب افزایش محتوای ماده آلی خاک و حفظ پتانسیل عملکرد هر دو محصول گردد.