مطالعه ی نقوش گلدانی در کاشی کاری حمام ها

نقش گلدان انتزاعی با گل های ختایی در عصر صفوی و گلدان واقع گرا با گل های طبیعی قاجاری از نقوش پرکاربرد در کاشی کاری این دو دوره محسوب می شوند. در حال حاضر یک مورد نقش گلدان انتزاعی واقع در حمام شاهزاده ها و یازده مورد نقش گلدان واقع گرا با گل های طبیعی در کاشی کاری حمام های تاریخی ایران باقی مانده است. نقوش گلدانی در کاشی کاری حمام های ایران چه ویژگی هایی دارند؟ نقش گلدانی حمام شاهزاده ها در مسیر تحول نقوش گلدانی انتزاعی عصر صفوی چه جایگاهی دارد؟ هدف مقاله، معرفی و مطالعه ی نقوش گلدانی در کاشی کاری حمام های تاریخی ایران در دوره ی صفوی و قاجار است. بر اساس مطالعات انجام شده نقش گلدانی حمام شاهزاده ها، ساختاری مشابه نمونه های اواسط عصر صفوی دارد و احتمالا قدیمی ترین نمونه ی به جای مانده از کاربرد نقش گلدان انتزاعی در کاشی کاری حمام های ایران است. ترسیم واقع گرایانه بدنه ی گلدان، پیچ وتاب کم ساقه ها و اهمیت گل ها، نقش زیرگلدانی و تاکید بر شاخه ی مرکزی از ویژگی های این نمونه هستند. همچنین به نظر می رسد نقوش گلدانی در شهرهای مختلف، دارای ویژگی های مختص به خود مانند تفاوت در فرم گلدان، قاب بندی کاشی ها و شیوه ی ترسیم گل ها هستند. نقوش گلدانی با گذشت زمان شلوغ تر و پرکارتر شده اند و برخی تفاوت ها در شیوه ی ترسیم نقوش گلدانی قاجاری در حمام ها باعث می شود احتمال وجود سبک محلی خاصی برای طراحی و ترسیم نقوش گلدانی در کاشی کاری حمام ها مطرح شود. این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی و شیوه ی میدانی - کتابخانه ای انجام شده است