اثر کاربرد دوده ی کربن و ضایعات مو بر غلظت عناصر سنگین و عملکرد گیاه کاهو و اسفناج تحت تاثیرآبیاری با آب آلوده

استفاده از فاضلاب‏ و پساب‏ شهری و صنعتی (به عنوان آب‏های با کیفیت کمتر برای کشاورزی) می تواند منجر به تجمع تدریجی برخی از عناصر سنگین در خاک شود که با ورود به زنجیره غذایی می‏توانند سلامت موجودات زنده را تهدید کنند. با توجه به هزینه های گزاف پاکسازی های فیزیکی، استفاده از روش‏هایی که باعث کاهش اثرات آلودگی‏های موجود در محیط می‏شوند، منطقی‏تر به نظر می‏رسد. به همین منظور آزمایشی گلدانی در قالب فاکتوریل در طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تیمار دوده ی‏کربن و ضایعات مو (هر کدام در دو سطح صفر و سه درصد وزنی به عنوان جاذب) و آب آبیاری (در دو سطح آلوده و غیرآلوده) با استفاده از گیاه کاهو و اسفناج در 3 تکرار (در مجموع 36 نمونه) اجرا گردید. نتایج نشان داد استفاده از آب آلوده باعث کاهش معنی‏دار شاخص‏های رشدی هر دو گیاه گردید که این میزان کاهش با کاربرد جاذب‏ها محدود می شود. استفاده از دوده ی کربن و ضایعات مو باعث کاهش غلظت سرب گیاه اسفناج به ترتیب به میزان 58 و 25 درصد گردید که در مورد گیاه کاهو کاهش 54 درصدی در میزان سرب با بکارگیری دوده ی کربن مشاهده گردید. مقایسه تاثیر جاذب‏ها نشان داد در مورد گیاه اسفناج، دوده ی کربن غلظت کادمیوم گیاه را 76 درصد کاهش داد که این مقدار در مورد گیاه کاهو 69 درصد می باشد. اثر ضایعات مو  بر مقدار کادمیوم در هردو گیاه غیرمعنی دار بود. بنابراین دوده ی‏کربن بیشترین مقدار جذب سطحی فلزات را داشته و لذا موثرتر از ضایعات مو در کاهش اثرات منفی آنها عمل کرده است.