گزارش وقوع مسمومیت حاد با ارزن در یک گله گوسفند واقع در خراسان جنوبی: یافته های بالینی و آزمایشگاهی

ارزن یکی از گیاهانی است که به فراوانی در ایران کشت می گردد و مواجهه گله های گوسفند با این مزارع هرساله موجب مسمومیت ها و تلفات و خسارات عمده می گردد. علایم مسمومیت با ارزن بعلت انسداد مجاری صفراوی است و علایم حساست به نور بیشترین نمود را در حیوان دارد. علت اصلی انسداد مجاری صفراوی در این مسمومیت، وجود مقادیر سمی از ساپوژنین های استروییدی  در ارزن است. ساپوژنین ها در بدن حیوانات به مشتقلت گلوکورونیدی اپسیمیلاژنین متابولیزه می شوند و در مجاری صفراوی رسوب می نمایند و باعث انسداد مجاری صفراوی می شوند. در این گزارش، تعداد 170 راس گوسفند پس از چرا در پس چر یک مزرعه ارزن دچار مسمومیت شدند که تعداد 7 راس دام تلف شدند. علایم مشاهده شده در حیوانات مبتلا، شامل بی حالی و بی اشتهایی و طیفی از نشانه های حساسیت به نور از سرخی و تورم پوست  تا زخم شدید در نواحی متاثره بود. بررسی پارامترهای بیوشیمیایی در حیوانات مبتلا، افزایش گاماگلوتامیل ترانسفراز (GGT) و کاهش پروتئین تام سرم بعلت عدم کفایت کبدی را نشان می دهد. علاوه بر این افزایش میزان بیلی روبین تام بعلت عدم دفع مناسب بیلی روبین از مجاری صفراوی نیز مشخص است. گله از مزرعه دور شد و سرم درمانی و تزریق کلسیم و منیزیم و فسفر نیز در حیوانات صورت پذیرفت و پس از یک هفته بهبودی در گله مشاهده گردید.