ادبیات تطبیقی و جایگاه آن در آینده مطالعات ادبی

ادبیات تطبیقی، به مثابه نگرشی ادبی، تاریخ بسیار پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است. گروهی تا مدت ها تفاوت چندانی میان این نگرش و ادبیات جهان قائل نبودند و حتی در برهه ای از زمان، آن ها را در رقابت با یکدیگر می پنداشتند. مدتی از این شرایط نگذشته بود که ادبیات تطبیقی به تدریج، به واسطه آنچه به منزله بی ثباتی در پایگاه نظری قلمداد می شد، مورد انتقاد قرار گرفت. این نظرات به طور عمده سخت گیرانه، رو به فزونی داشت و تا آنجا پیش رفت که حتی در اواخر قرن بیستم، تعداد محدودی از پژوهشگران این حوزه از ادبیات تطبیقی به مثابه نگرشی منسوخ و بی پایه و اساس یاد می کردند؛ اما همه این کشمکش ها نشان از حضور موثر این سبک مطالعات ادبی در میان پژوهشگران و عدم درک دقیق و درست آن توسط تطبیقگرایان بود. در پایان قرن بیستم، با تلاش های بی وقفه پژوهشگران این حوزه و درک بیشتر منتقدان ادبی از این روش، هجمه ها کاهش یافت و بحران های یادشده تاحدودی رفع شد. ادبیات تطبیقی در قرن حاضر به یکی از اصلی ترین روش های مطالعه ادبیات تبدیل شده و بسیاری از دانشگاه ها، واحد هایی در حوزه مطالعات ادبی تطبیقی داشته یا حتی گروه های آموزشی ای با این نام تاسیس کرده اند. پژوهش حاضر، با روشی بنیادی و با تکیه بر تاریخچه کنونی ادبیات تطبیقی به مثابه ابزار لازم پژوهش، جایگاه ادبیات تطبیقی را میان سایر نگرش ها بررسی کرده و وضعیت و اهمیت آن را در قرن حاضر به بحث و گفتگو گذاشته است. نتیجه اینکه به واسطه تغییرات گسترده در سبک و سیاق مطالعه ادبیات و نقد ادبی همراه با محوریت روزافزون فناوری های مختلف و دنیای مجازی، ادبیات تطبیقی می تواند چارچوب مناسبی را برای مطالعه مقایسه ای ادبیات با سایر رشته ها و علوم فراهم آورد.