کارکرد تشبیه در فضاسازی رمان سمفونی مردگان

تشبیه، یکی از آرایه های بیانی است که با ادعای همانندی میان دو یا چند امر، علاوه بر تصویرگری در شکل خرد، در بعد کلان و در ضمن بررسی بافت کلی یک اثر، می تواند میزان و محکی برای سنجش میزان خلاقیت نویسنده یا شاعر در طرح این همانندی ها باشد. نگاهی به ادبیات داستانی معاصر و بررسی نقش تشبیه در رمان فارسی، بر این امر صحه می گذارد که در رمان، بر خلاف شعر، اثر گذاری تشبیه از واحد جمله فراتر می رود و اگر به صورت کلی و در ارتباط با تمام پیکره اثر، مورد بررسی قرار گیرد، مفاهیم حاصل از آن می تواند به منتقدان آثار داستانی در شناخت ژانر اثر و سبک نویسنده کمک کند. رمان سمفونی مردگان یکی از آثار برجسته دهه شصت به شمار می آید که پس از گذشت چند دهه، هنوز هم مورد توجه خوانندگان قرار می گیرد. بررسی تشبیه های این اثر و نقش آن ها در فضاسازی رمان، تایید کننده این معناست که با داستانی تراژیک و فضایی اندوه بار مواجه هستیم. بررسی گزاره های تشبیهی این رمان نشان می دهد که حدود 73 درصد از این جملات، القاگر عواطفی از نوع رکود، درماندگی، تنهایی، ترس، غم و اندوه، خشونت،ناامیدی و میل به فنا و نیستی هستند که در پدید آوردن ساختار تراژیک اثر، سهم عمده ای بر عهده دارند.