بررسی بازنمایی جنسیت‏ گرایی در ساخت‏ واژه زبان فارسی: رویکردی پیکره‏ بنیاد

جنسیت‏گرایی زبانی از گفتمان‏های مطرح در زبان‏شناسی است. درزبان جنسیت‏گرا، با استفاده از انتخاب‏های زبانی، سوگیری و گرایش به یک جنسیت دیده می‏شود. این مهم در آثار غیرایرانی با ابزارهای پیکره‏ای به‏طور گسترده مطالعه شده‏است اما در زبان فارسی کاری پیکره‏بنیاد در این زمینه انجام نگرفته است. در اثر حاضر جنسیت‏گرایی زبانی در ساخت‏واژه زبان فارسی براساس نظریه بیکر (2006، 2010 و 2017) به‏صورت پیکره‏بنیاد در نسخه دو پیکره همشهری بررسی شده‏است. بدین منظور واژگان حاوی تکواژ مرد و زن به‏عنوان نمایندگان جنسیت مذکر و مونث با ابزارهای پیکره‏ای فراوانی و واژه‏نمایی در نرم‏افزار انت‏کانک بررسی شده‏اند. داده ها پس از ویرایش، ارزش‏گذار‏ی معنایی شده و با آزمون‏های آماری موردمطالعه قرار گرفته‏اند. درنهایت اطلاعات حاصل از پیکره شواهدی از وجود جنسیت‏گرایی در بخش ساخت‏واژه زبان فارسی نوشتاری معاصر را نشان می‏دهد؛ به نظر می‏رسد در زبان فارسی تمایل به ساخت واژه از تکواژ مرد نسبت به تکواژ زن بیشتر است و در هنگام ساخت واژگان، خصیصه های مثبت با تکواژ مرد و خصیصه های منفی با تکواژ زن بازنمایی می‏شود. این اثر با مشخص نمودن تظاهر هر جنسیت در زبان فارسی به‏نوبهخود می‏تواند گوشه‏ای از دیدگاه جامعه ایرانی را به هر جنسیت نمایان سازد و از این آسیب اجتماعی جلوگیری نماید.