جریان شناسی گفتمانی به مثابه رویکردی مطالعاتی در شناخت فکری فرهنگی جهان اسلام (الگوی موردی: هویت اندیشی سیاسی)

روش ها، نقش بسزایی در حصول نتایج مطلوب و اعتباردهی به یافته های مطالعه و تحقیق دارند. ماهیت روش شناختی پژوهش، تابعی است از اهداف، پرسش ها، و مهم تر از همه مسئله ای که ذهن پژوهشگر با آن روبه رو است. بی گمان تلاش های فراوانی در زمینه تعریف و ارائه روش ها در پرداختن به مسائل مختلف صورت گرفته است، زیرا روش ها، ابزارهایی جهت پرداختن به مسائل و دست یابی به واقعیت ها هستند و رسیدن به یک روش کارآمدتر می تواند به بررسی، تحلیل، درک، ماهیت و چیستی پدیده کمک بسزایی کند. نظر به ضعف و کاستی عمده روش های کمیت گرا نسبت به روش های کیفیت گرا و استفاده از نظرسنجی و پرسشنامه به دلیل خردنگری حاکم بر آن ها، در تحلیل واقعیات کشورهای اسلامی می توان از روش جریان شناسی گفتمانی به عنوان یک رویکرد نوین، بومی، کلان نگر و کارآمد جهت خوانش مسائل و شناخت فکری فرهنگی جهان پیرامون، از جمله جهان اسلام بهره گرفت. روش مذکور می تواند به عنوان سرمشق و مدلی در فهم معنادارتر واقعیات عرصه بین الملل اسلامی مفید واقع شود. بنابراین در این پژوهش با همین روش به بررسی هویت سیاسی در اندیشه دو متفکر جهان اسلام پرداختیم. روش پیشنهادی برای بخشی از مسائل جهان اسلام همچون مسئله روشنفکری، زنان، توسعه، آزادی، عدالت، دموکراسی، هویت و هویت سیاسی و... مفید است. لذا پژوهش پیش رو با ارائه یک روش و به دست آوردن روایی آن، راه تازه ای برای مطالعه و مواجهه با مسائل جهان اسلام را نمایش می دهد.