تحلیل بحران های ژئوپلیتیکی جهان اسلام در دهه گذشته (مطالعه موردی جنوب غرب آسیا و شمال افریقا)

جهان اسلام در شرایط کنونی از بحران های مختلفی رنج می برد و اگر فضای غالب استراتژیک مسلط بر جهان اسلام را فضایی بی ثبات و نامناسب از نظر شاخص های توسعه پایدار بدانیم سخنی به گزاف نگفته ایم. هدف این پژوهش ارائه یک مدل بحران های ژئوپلیتیکی جهان اسلام را در قالب بحران های درون کشوری و بین کشوری در دو سطح بین کشورهای جهان اسلام و سایر کشورها است. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش کتابخانه ای و با مراجعه به منابع معتبر، کتب و مقالات گردآوردی شده است. پرسش اصلی پژوهش این است که کدام بازیگران و در چه سطحی درگیر در بحران های جهان اسلام هستند؟ ایجاد بحران در سطوح مختلف در سطح جهان اسلام به ویژه در منطقه خاورمیانه و شمال افریقا مانع از قدرتمند شدن کشورهای اسلامی شده است. بیشترین بحران های ژئوپلیتیکی، در سطح بین کشورهای جهان اسلامی با یکدیگر و در رتبه دوم بین جبهه غرب با جهان اسلام وجود دارد. این مسئله حاکی از علایق ژئوپلیتیکی متعدد کشورهای غربی در سرزمین جهان اسلام است، که به راحتی از این بخش از منافع ملی خود چشم پوشی نمی کنند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که به دلیل آنکه بحران های جهان اسلام دارای دو منشا و زمینه داخلی و خارجی است و در سطوح مختلف و ابعاد گسترده در این منطقه گسترش پیدا کرده است؛ متاسفانه در وضعیت فعلی چشم انداز روشنی برای کاهش و حل منازعات و رفتن به سمت وحدت و انسجام اسلامی وجود ندارد.