بررسی آزمایشگاهی پدیده خود ترمیمی رس در سدهای خاکی و عوامل موثر بر آن

لایه های رسی متراکم از متداول ترین انواع لایه های نفوذناپذیر در سدهای خاکی به شمار می روند. از مهمترین عوامل شکست سدهای خاکی پدیده رگاب می باشد که وجود ترک در هسته از دلایل عمده شکل گیری این پدیده می باشد.  این لایه ها بدلیل ماهیت رسی و خواص ژئوتکنیکی خاص، در طول زمان بوسیله ترک خوردگی دچار آسیب می گردند. خاصیت خود ترمیمی رس باعث بسته شدن ترک های خارجی ایجاد شده در آن می گردد. خود ترمیمی خاک های رسی به عنوان یکی از ویژگی های مثبت رس مورد توجه محققین بوده است. در این تحقیق با آزمایش پین هول، روش جدیدی جهت ارزیابی خود ترمیمی خاک های رسی ارائه شده است. برای رسیدن به محدوده مناسبی از نشانه خمیری (26<PI<7)، سه حالت از منابع قرضه سد ونیار، با ترکیب 10 و 20 درصد بنتونیت و نمونه با خاک طبیعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با اضافه کردن بنتونیت، برای رطوبت های بهینه و 2 درصد زیر آن، واگرایی خاک کاهش یافته و به خاک غیر واگرا تبدیل می شود. همچنین با افزایش بنتونیت به خاک طبیعی، پدیده خود ترمیمی قابل مشاهده و پیش بینی است. این پدیده برای نمونه با 20 درصد بنتونیت بدلیل داشتن نشانه خمیری و پتانسیل تورم بالا، از سنین پایین مشاهده گردید. نمونه دارای 20 درصد بنتونیت و رطوبت 2 درصد کمتر از رطوبت بهینه دارای بیشترین کاهش دبی خروجی نسبت به خاک طبیعی بوده است و دبی خروجی 38 درصد کاهش یافت. بنابراین افزایش نشانه خمیری در محدوده مناسب سبب غیر واگرا شدن خاک رس و افزایش توان خاصیت خود ترمیمی خاک رس می گردد.