سرنخ های جدیدی از رویدادهای تاریخی در سرپل ذهاب در اواخر هزاره سوم پ.م با نگاهی به نقش برجسته آنوبانی نی

نقش برجسته آنوبانی نی در شهرستان سرپل ذهاب از جمله قدیمی ترین نقوش برجسته سنگی در ایران است که در سال 1836 راولینسون آن را شناسایی کرد و در سال 1896 دمورگان نخستین طرح را از آن منتشر نمود. این نقش برجسته در امتداد شاهراه مهم و راهبردی معروف به شاهراه خراسان بزرگ قرار دارد که ارتفاعات زاگرس مرکزی را به دشت های پست میانرودان متصل می کند. وجود یک کتیبه در زیر این نقش بر اهمیت آن افزوده است. این کتیبه ما را با جزئیات نقش و افراد حک شده بیشتر آشنا می کند. با توجه به این که این نقش برجسته مربوط به یکی از حاکمان قدرتمند لولوبی به نام آنوبانی نی بوده است، نام این نقش برجسته نیز به نام آنوبانی نی معروف شده است. چون این نقش طی چند مرحله دستخوش تغییراتی شده است، در این مقاله سعی شده تا درباره این تغییرات بحث شود و درباره نقش اسیر اضافه شده در انتهای نقش برجسته، ماهیت این نقش و ارتباط نقش برجسته آنوبانی نی با نقش برجسته ایدین سین، که روبه روی آن قرار دارد، تفسیری روشن عرضه گردد. به نظر می رسد این نقش برجسته را آنوبانی نی بر روی کوه باتیر حک کرده، اما رقیبان منطقه ای لولوبی ها، یعنی سیمورومی ها، در آن تغییراتی داده اند.