بررسی نظریه واکنش منطقی در تمکین مالیات اسلامی در سطح مودیان حقیقی

از جمله معیارهای اثرگذار بر تمکین مالیات اسلامی عوامل درونی مودیان مانند نیت، نگرش و هنجار ذهنی آنان است. هم چنین، تا زمانی که مودی مالیات اسلامی ضرورت، اهمیت و فواید پرداخت خمس و زکات را نداند آن را پرداخت نمی کند. از این رو، لازم است ابعاد رفتاری تمکین مالیاتی مودیان (اشخاص حقیقی) بررسی شده و اثر پرداخت مالیات اسلامی بر حل مشکلات اقشار ضعیف جامعه مشخص  شود. در این راستا، پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین نیت، نگرش و هنجار ذهنی مودی با تمکین مالیات اسلامی می پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش پیمایشی-میدانی بوده و با استدلال استقرایی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را استادان حوزه های علمیه و دانشگاه، حسابرسان، حسابداران و صاحبان مشاغل و اشخاص حقیقی مراجعه کننده به موسسات خیریه برای پرداخت خمس و زکات در سال 1394 تشکیل می دهد. داده های پژوهش با استفاده از پرسش نامه کتبی جمع آوری شده و فرضیه های پژوهش با دو روش همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری بررسی شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نگرش و هنجار ذهنی در سطح هر مودی (شخص حقیقی) با تمکین مالیات اسلامی رابطه معنی داری دارد. هم چنین، نیت مودی مالیات اسلامی بر رابطه بین نگرش و هنجار ذهنی در سطح هر مودی (شخص حقیقی) با تمکین مالیات اسلامی اثر معنی داری دارد. ترغیب به پرداخت داوطلبانه خمس و زکات، یکی از رهیافت های موثر برای بهبود وضعیت معیشتی اقشار ضعیف جامعه است و مراجع ذیصلاح باید با تقویت عوامل موثر بر تمکین مالیاتی (نیت، نگرش و هنجار ذهنی مودی مالیاتی) از آن برای نیل به کاهش فقر اقتصادی با تشویق مودیان استفاده کنند.