تاثیر محیط جغرافیایی و فرهنگ بر شکل گیری قلاع اسماعیلی مطالعه موردی: قلعه کوه زردان - شهرستان زیرکوه

تلاش انسان برای ایجاد تعادل بین نیازها و خواسته های وی و امکانات بالفعل و بالقوه در محیط از گذشته های دور موردتوجه بوده است. آب، خاک، زمین، راه و... همه به نوعی در شکل گیری و پیدایش یک مکان زیستی نقش موثری داشته و بسته به موقعیت و شرایط بعضی مواقع نقش یک و یا دو عامل پررنگ تر نیز می شود. تعامل انسان ها فرهنگ را در محیط پدید می آورد که به طور مداوم تکامل می یابد و فعالیت های انسان را تحت تاثیر خود قرار می دهد و با نادیده گرفتن محیط، نمی توان شرایط رفتاری و عوامل فرهنگی را موردبحث قرار داد. فرهنگ عامل ایجاد آثار و چشم انداز در مکان و فضاست. یکی از چشم اندازهای مهم فرهنگ در محیط، معماری است. ویژگی های طبیعی در منطقه قهستان موجب این شده است که در قرون میانی اسلامی فرقه اسماعیلی باتوجه به شرایط محیطی و گسترش مذهب خود در این منطقه دست به ساخت استحکامات دفاعی بزنند، تا خود را با شرایط طبیعی و سیاسی آن زمان هماهنگ کنند و نوعی سازگاری با محیط پیرامون به وجود بیاورند، به نوعی که باوجود محدودیت محیطی، از شرایط و امکانات موجود، نیازهای خود را از محیط تامین کرده اند و نوعی سازگاری محیطی و فرهنگی در این منطقه به وجود آورده اند. هدف از نگارش این مقاله، معرفی معماری قلعه کوه زردان واقع در شهرستان زیرکوه استان خراسان جنوبی و تاثیر محیط و فرهنگ در معماری قلعه و چگونگی سازگاری انسان با محیط و رفع مشکلات عدیده طبیعی با بهره گیری از تفکر است، که در این راستا از محیط در رفع مشکلات بهره جسته و درنهایت منجر به خلق آثار و دست ساخته ها شده است. مقاله حاضر براساس روش توصیفی و تحلیلی بوده و داده های آن ازطریق مطالعه منابع کتابخانه ای و برداشت میدانی به روش پیمایشی در محل با رویکرد تاریخی فرهنگی صورت گرفته است.