بررسی تاثیرات سوء ریزگردها بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گندم در غرب ایران

به منظور بررسی میزان و نحوه تاثیر ریزگردها بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گندم در منطقه کرمانشاه، این تحقیق بهصورتآزمایش فاکتوریلدرقالبطرح بلوک های کامل تصادفی و با چهارتکراردرسالزراعی 93-1392در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. فاکتوراولشامل دو رقم گندم نان (پیشگام و زرین) و یک رقم دوروم (بهرنگ) و فاکتور دوم با هدف شبیه سازی اثرات آبیاری بارانی و زدودن ذرات ریزگرد بر سطح برگ ها در دو سطح شامل: شستشو و عدم شستشوی سطح تاج پوشش گندم بودند. بر اساس نتایج، در شرایط عدم شستشوی سطح تاج پوشش رقم پیشگام بیشترین و بهرنگ کمترین عملکرد دانه را دارا بودند (به ترتیب 91/6 و 97/4 تن در هکتار). تیمار شستشوی تاج پوشش در مقایسه با تیمار عدم شستشو به طور معنی داری موجب افزایش عملکرد دانه (به طور متوسط 18 درصد) و اجزاء آن به غیر از وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد. همچنین سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای، کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II و شاخص زنده مانی برگ ها، غلظت پروتئین های محلول، کلروفیل b و کارتنوئیدها را به طور معنی دار افزایش داد ولی بر راندمان تعرق اثر معنی دار نداشت. ذرات با قطر 3/0 میکرومتر و کمتر، بیشترین نسبت از ذرات ریزگرد را تشکیل داده بودند. به نظر می رسد که بسته شدن روزنه ها در اثر رسوب این ریزگردها دلیل اصلی کاهش هدایت روزنه ای و در نتیجه، کاهش سرعت فتوسنتز برگ ها و عملکرد دانه باشد.